SAYFA 12 :
Cumhuriyet
Dönemi Türk Edebiyatının Oluşumu
HAZIRLIK:
ATATÜRK DEVRİMLERİ
Siyasî alandaki devrimler [değiştir]
§
Saltanatın kaldırılması (1
Kasım 1922)
§
Ankara'nın başkent olması (13 Ekim
1923)
§
Cumhuriyetin ilanı (29
Ekim 1923)
§
Halifeliğin kaldırılması (3
Mart 1924)
§
Çok partili rejim denemeleri
(1924 Terakkiperver Cumhuriyet
Fırkası, 1930 Serbest Cumhuriyet Fırkası)
§
Kadınların seçme
ve seçilme hakkının tanınması (1930 belediye, 1933 muhtarlık,
1934 meclis)
Toplumsal alanda yapılan devrimler [değiştir]
§
Şapka ve Kıyafet İnkılâbı (25
Kasım 1925)
§
Lâkap ve Unvanların Kaldırılması (26 Kasım 1934)
§
Soyadı Kanunu (21 Haziran 1934)
§
Laiklik (1928)
§
Takvim, saat ve
ölçülerde değişiklik (26 Aralık 1925 - 26 Mart 1931)
Eğitim alanındaki devrimler [değiştir]
§
Medreselerin kapatılması (1924)
§
Öğretimin birleştirilmesi (3
Mart 1924)
§
Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun (1926)
§
Millet mekteplerinin açılması (1928)
§
Harf Devrimi (1 Kasım 1928)
§
Güzel sanatlarda yenilikler (1928)
§
Türk Tarih ve Dil Kurumlarının kurulması (12 Nisan 1931, 12 Temmuz
1932)
§
Dil Devrimi (1932)
§
Üniversite reformu (1933)
Ekonomi alanındaki devrimler [değiştir]
§
İzmir İktisat Kongresi (1923)
§
Aşar vergisinin kaldırılması (17 Şubat
1925)
§
Çiftçinin özendirilmesi (1925)
§
Örnek çiftliklerin kurulması (1925)
§
Tarım Kredi
Kooperatifleri'nin kurulması (1925)
§
Kabotaj Kanunu (1 Temmuz 1926)
§
Sanayi Teşvik Kanunu (28
Mayıs 1927)
§
Toprak Reformu (1929)
§
I. ve II. Kalkınma Planları (1933, 1937)
§
Yüksek Ziraat
Enstitüsü'nün kurulması (1933)
§
Ticaret ve Sanayi Odalarının kurulması
(1935)
Hukuk alanındaki devrimler [değiştir]
§
Teşkilât-ı Esasîye Kanunu (1921)
§
Anayasanın
kabulü (1924)
§
Şer'iyye mahkemelerinin kapatılması
(1924)
§
Mecellenin kaldırılması (1926)
§
Türk Kanunu Medenisi (1926)
§
Türk Ceza Kanunu (1926)
CUMHURİYETÇİLİK VE
LAİKLİK
Cumhuriyetçilik [değiştir]
Cumhuriyet; egemenliğin
halkta olduğu devlet yönetimi demektir. Cumhuriyet, demokrasinin bir uygulama
şekli olup halkın kendi kendini yöneterek, yönetimde söz sahibi olduğu rejim
demektir. Cumhuriyetçilik ise devlet yönetiminde
cumhuriyetin bulunması demektir.Arapçada halk
demek olan "cumhur" kelimesinden gelir. Bu bakımdan, halk ve yönetim
kelimelerinin bir araya geldiği "demos" ve "kratos", yani demokrasi sözcüğünün eş anlamlısı kabul
edilebilir.
Atatürk, Cumhuriyet için; “Türk milletinin
karakter ve adetlerine en uygun olan idare” ifadesini kullanmıştır.
Cumhuriyet yönetimi 1923 yılından itibaren anayasaya eklenmiştir
ve anayasanın birinci maddesidir. Anayasanın ikinci maddesinde de cumhuriyetin
nitelikleri belirtilmiştir. Buna göre, Türkiye
Cumhuriyeti, insan
haklarına saygılı, Atatürk
milliyetçiliğine bağlı,
demokratik,laik, sosyal bir hukuk devletidir.
Atatürk demokratik cumhuriyeti benimsemiştir.
Bununla ilgili olarak “Demokrasinin tam ve en belirgin şekli cumhuriyettir”
demiştir. Aynı zamanda Atatürk, cumhuriyeti Türk gençliğine emanet ederek
ülkenin sürekli yenileşme ve çağdaşlaşma içinde olmasına çalışmıştır.
Kavramın gelişimi [değiştir]
Ali Suavi, Namık Kemal ve başka Genç
Osmanlılar özellikle
Amerikan ve Fransız devrimlerinin de etkisiyle sultanın otoritesini
kısıtlayacak bir rejim talep
ediyorlardı. Özellikle II. Abdülhamit döneminde Fransız filozofların
görüşleri Jön Türkler arasında geniş ölçüde yayıldı. Atatürk
de bu oluşumun bir parçasıydı. Bununla birlikte, Atatürk'e kadar reform
düşüncesi meşrutiyet fikrinin ötesine geçmemişti.
Cumhuriyet düşüncesinin gelişme fırsatı
bulması özellikle Birinci
Dünya Savaşı'nı izleyen dönemde mümkün oldu. Savaştan sonraRusya, Almanya ve Avusturya gibi imparatorluklar yerlerini
cumhuriyet rejimlerine bıraktı. 1918'de Azerbaycan ilk Müslüman cumhuriyet olarak
kuruldu. Rusya'daki diğer Müslüman halklar da kendilerini cumhuriyet olarak
ilan etti. Cumhuriyet fikri böylece bütün Ortadoğu veKuzey Afrika'ya yayıldı.
Atatürk'ün cumhuriyet kurma projesini ne
zaman planlamaya başladığı tam olarak bilinmemektedir. Buna karşın, daha
1919'daki milliyetçi toplantıların raporlarına bakarak bağımsızlık mücadelesinin başından itibaren
Atatürk'ün cumhuriyetçi fikirlerinden etkilenmiş olduğu söylenebilir.[1] Ancak sultanlığa ve halifeliğe bağlılığın kuvvetli olması nedeniyle
Atatürk ve onun gibi düşünenler fikirlerini gerçekleştirmek için beklemek
zorunda kaldılar. Cumhuriyet, saltanatın
kaldırılmasından neredeyse
bir yıl sonra ilan edildi.
Laiklik, devletin
vatandaşlarıyla olan ilişkilerinde inançlara göre ayrım yapmaması ve ayrıca,
herhangi bir inancın, özellikle de bir toplumda egemen olan inancın, aynı
toplumda azınlıkların benimsediği inançlara baskı yapmasını önlemesi demektir.
Diğer bir tanımlamayla da devlet yönetiminde herhangi bir dinin referans
alınmamasını ve devletin dinler karşısında tarafsız olmasını savunan prensiptir
ki devlet düzeninin,
eğitim kurumlarının ve hukuk kurallarının dine değil,
akla vebilime dayandırılmasını amaçlar. Ayrıca, din işlerini
kişinin vicdanına bırakarak bireyin din özgürlüğünü koruyabilmesini sağlar.
Laikliğe göre, insan
yaşamında ibadetin dışında her türlü tasarruf, dîne (kutsal kitaba)
göre değil, anayasaya, yasalara ve kurallara göre yapılır. Din, kişinin özel yaşamının bir
parçasıdır. Laiklik ise din ve dünya işlerinin ayrılmasıdır.
Mustafa Kemal 1924 yılında yaptığı bir konuşmada "Dünya
yüzündeki her şey için, maddî ve manevî her şey için, yaşam için ve başarı için
en doğru yol gösterici bilimdir, tekniktir. Bilimin ve tekniğin dışında yol
gösterici aramak, düşüncesizliktir, bilgisizliktir, yanlıştır."demiştir.
Laiklik, devletçilik
dışındaki diğer ilkelerin hepsinin de ön koşulları içinde yer alır:
Demokrasinin ön koşuludur; çünkü laiklik olmadan gerçek bir düşünce özgürlüğü de
olamaz. Devrimciliğin ön koşuludur; çünkü laikliği kabul etmemiş bir toplumda,
bilimin ve çağın gereklerinin gerisinde kalmış kurumları değiştirmenin tartışması
bile genellikle yapılamaz. Halkçılığın ön koşuludur; çünkü bir din devletinde halkın
istekleri değil, dinsel "seçkin"lerin düşünceleri önemlidir. Atatürk,
laiklik anlayışını, kendi elyazısı ile kaleme aldığı "Medeni
Bilgiler" kitabında, sadece din ve devlet işlerinin değil, dinin de siyasetten ayrılması ve yasaların dine göre değil,
toplumun gereksinmelerine göre yapılması ilkelerine bağlamaktadır.
Türkiye'de laikleşme
aşamaları şunlardır:
§
Saltanatın kaldırılması (1922)
§
Halifeliğin
kaldırılması (1924)
§
Tekke ve zaviyelerin kapatılması (1925)
§
“Devletin dini İslam’dır” ibaresinin anayasadan çıkarılması
(1928)
Ulus devlet kurma
çabasıyla, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetini desteklemek için ulusal değerleri
ortaya çıkaran “memleketçi edebiyat” anlayışı bu dönemde de devam etmiştir.
Türk edebiyatının
bölümlenmesinde dinsel, sosyal , siyasal
ve kültürel ölçütler dikkate alınmıştır: Cumhuriyet edebiyatının
bölümlenmesinde , Mustafa Kemal’in yaşadığı dönemle ölümünden sonraki dönemin ;
II. Dünya Savaşı’nın etkileri ; çok partili sisteme geçişin etkileri belirleyici
olmuştur.
SAYFA 15 :
1.
ETKİNLİK
§ Cumhuriyet
Donemini Şekillendiren Siyasi, Sosyal ve Fikri Temeller
§
Ankara'nın başkent olması (13 Ekim
1923)
§
Cumhuriyetin ilanı (29
Ekim 1923)
§
Halifeliğin kaldırılması (3
Mart 1924)
§
Çok partili rejim denemeleri
(1924 Terakkiperver Cumhuriyet
Fırkası, 1930 Serbest Cumhuriyet Fırkası)
§
Kadınların seçme
ve seçilme hakkının tanınması (1930 belediye, 1933 muhtarlık,
1934 meclis)
§
§
Lâkap ve Unvanların Kaldırılması (26 Kasım 1934)
§
Soyadı Kanunu (21 Haziran 1934)
§
Laiklik (1928)
§
Takvim, saat ve
ölçülerde değişiklik (26 Aralık 1925 - 26 Mart 1931)
§
§ Fikri temeller : Çağdaş uygarlık düzeyine
ulaşmak amacıyla Türk kültürü ile Batı kültürünün bir sentezini yapmak.
SAYFA 16 :
2. ETKİNLİK:
a) İstanbul’daki
aydınlar Anadolu’ya yabancı kalmışlar; taşra gözüyle bakmışlardır.
b) Kurtuluş
Savaşında Türk aydını Anadolu’ya geçmiş ve gerçeklerle yüzleşmek zorunda
kalmıştır.(Anadolu’nun geri bırakılmışlığı ve halkın cehaleti)
c) Osmanlıda siyasi
baskılar aydınların İstanbul dışına çıkmasını engellemiştir.
Ç) I. Dünya Savaşı
ve Kurtuluş Savaşı sonrası Anadolu insanının çektiği acılara, yoksulluğuna
yabancı kalınamamıştır.
SAYFA 17:
1.
Cumhuriyet döneminde Şiirde hece kullanılmış, dil sadeleşmiş,
konularda Anadolu işlenmiş, Anadolu ya yönelme başlamıştır. Çağdaşlaşma için
neler yapılması gerektiğinden bahsedilmiş, konu olarak ve eserlerde Atatürk‘ün
ilkeleri bir yol olarak görülmüştür. Atatürk ilke ve inkılâplarının halka
benimsetilmesi amacıyla eserlere yansıdığı görülür.
2.
ETKİNLİK:
§ “Memleketçi edebiyat” anlayışı vardır.
§ Sanat ve Anadolu. Bu metin,
şairin kendi sanat anlayışını ortaya koyan manzum bir poetikasıdır.
"Sanat" şiirinde asıl olarak memleket edebiyatının temel felsefî
yaklaşımı ortaya konur. Şair, kozmopolit, batıcı, kültürel anlamda millî
benliğini kaybetmiş olanlara karşı Anadolu kaynaklı Türk kültürünü, sanatını ve
dünya görüşünü öne çıkarır.
§ zlek: Türk sanatçısı, şairi
ve yazarı, asıl beslenme kaynağı olarak yabancı kaynakları değil; millî ve
yerli kaynakları, Anadolu’yu almalıdır. Sanat sadece Batıda üretilmez;
Anadolu’muz da sanat ve kültür bakımından oldukça zengindir ve bakir bir
alandır. Türk toplumu, kendi doğal yapısından kaynaklanan yerli ve millî
sanatından zevk alır.
SAYFA 22:
ANLAMA-YORUMLAMA:
Cumhuriyet Donemi Turk Edebiyatı
Yapı:
Halk edebiyatı şiirinin yapı özellikleri kullanıldı.( hece ölçüsü, dörtlük
nazım birimi vb.)
Tema
: Anadolu coğrafyası ve insanı işlenmiştir.
Dil ve ifade :
Halkın anlayabileceği yalın bir Türkçe ile sanatsız ve süssüz bir söyleyiş.
2) Atatürk devrimleri, 2. Dünya Savaşı, çok
partili sistem denemeleri; Avrupa’daki sanat akımları…
4) Yeni cumhuriyet’in
başkentinin Ankara olması.
SAYFA 23 :
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME
B:
( Y ) 1. Cum
hu ri yet Do ne mi Turk Ede bi ya tı nın ilk yıl la rın da ede bi eser ler de iş
le nen te ma lar
co ğun luk la Ba tı kay nak lı dır.
( D ) 2. Cum
hu ri yet Do ne mi Turk Ede bi ya t› bir yan dan ge le nek ten bes le nir ken
di ğer yan dan
toplum hayatında ortaya cıkan
yenilikleri de bunyesine katmıştır.
( Y ) 3. Cum hu ri yet Do ne mi Turk Ede bi ya t›
n›n ilk y›l la r›n da ede bi eser le rin di li a€›r
d›r.
C:
1)
A 2)
C 3) B
SAYFA 24:
ÜNİTE
DEĞERLENDİRMESİ
B:
( Y ) 1.
Cum
hu ri yet Do ne minin ilk yıl la rın da Mil li Ede bi yat zevk ve an la yı şı
ge cer li li ği ni yi tir miş tir.
( D ) 2.
Cum
hu ri yet Do ne min de mil le ti oluş tu ran de ğer ler fark lı yon le riy le
ede bi me tin ler de ele
alın mış tır.
( D ) 3. Cum hu ri yet Do
ne miyle birlikte memleket edebiyatı zevk ve anlayışı ortaya cıkmış ve gelişmiştir.
C:
1) D
2) B 3) E 4) D 5) A 6) C
Prof. Dr. Suut Kemal YETKİN (1903-1980)
Sanat tarihçisi, yazar. Urfa'da doğdu. İlk tahsilini
İstanbul Numune-i Tatbikat Mektebinde, orta öğrenimini Galatasaray Lisesinde
yapmıştır. 1925 yılında Fransa Sorbon Üniversitesinde Felsefe eğitimi gördü.
Çeşitli liselerde ve öğretmen okullarında öğretmenlik yaptı. 1934'te Ankara Üniversitesi Dil
Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nde çalıştı.
SAYFA 27:
DENEME: Yazarın herhangi bir konuda kendi kendisi ile
konuşuyormuş gibi yazdığı kesin hükümlere varmadan samimi bir üslupla
oluşturduğu yazılara deneme denir .
Deneme tür ve üslup olarak pek çok türe yaklaşır. Bu nedenle yazılması en zor olan türlerdendir. Belki de adı bu yüzden denemedir. Deneme yazarken paylaşımcı ve samimi bir üslup kul1anırken sohbete, düşünmemizi ortaya koyarken fıkraya, duygularımızı ortaya koyarken eleştiriye yaklaşma riski her zaman vardır.
Bu türün en büyük ustası Montaigne kitabının önsözünde özetle şöyle demektedir: "Eğer mümkün olsaydı karşınıza anadan doğma çıkardım. Bu kitapta size asla bir şey kanıtlama iddiam yoktur. Elimden geldiğince size beni anlattım. Bana hak vermenizi ya da yargılamanızı istemiyorum" buradan da anlaşıldığına göre denemeler iddialı olmayan, ispat kaygısı taşımayan; temel anlamda insan doğallığına dayanan eserlerdir.
Deneme tür ve üslup olarak pek çok türe yaklaşır. Bu nedenle yazılması en zor olan türlerdendir. Belki de adı bu yüzden denemedir. Deneme yazarken paylaşımcı ve samimi bir üslup kul1anırken sohbete, düşünmemizi ortaya koyarken fıkraya, duygularımızı ortaya koyarken eleştiriye yaklaşma riski her zaman vardır.
Bu türün en büyük ustası Montaigne kitabının önsözünde özetle şöyle demektedir: "Eğer mümkün olsaydı karşınıza anadan doğma çıkardım. Bu kitapta size asla bir şey kanıtlama iddiam yoktur. Elimden geldiğince size beni anlattım. Bana hak vermenizi ya da yargılamanızı istemiyorum" buradan da anlaşıldığına göre denemeler iddialı olmayan, ispat kaygısı taşımayan; temel anlamda insan doğallığına dayanan eserlerdir.
MAKALE: Makale, temeli
düşünce olan yazı türüdür. Makalede konu sınırlaması yoktur. Bir düşünce,
toplumsal bir olay, bilimsel bir gerçek, söz sanatları, plastik sanatlar,
makalenin konusu olur. Makaleler bir tezi savunma yazılarıdır. Bu nedenle
yapısı, ortaya atılan bir görüş ve bu görüşü destekleyecek düşüncelerle örülür.Makalenin ülkemizde
tanınması, gazetenin yayınlanmasıyla olmuştur. Makaleler köşe yazılarındandır.
Gazetelerin ilk sayfalarındaki makaleye başmakale denir. Gazetenin başmakalesi
genellikle aynı yazar tarafından yazılır. Gazetenin dünya görüşünü ve olaylara
bakış açısını belirler. Gazetenin okuyucu sayısı üzerinde de etkilidir. Kimi
insanlar, başyazar gazete değiştirdiğinde ya da beğendikleri makale yazarı
artık eskisi kadar etkili ve tutarlı yazmadığında gazetelerini değiştirirler.
Bu yüzden makale yazmak çok önemlidir. Makale yazarı, okuyucu ile bağını
koparmamak zorundadır.
GEZİYAZISI:
Bir yazarın gezdiği, gördüğü ve incelediği yerlerden
edindiği bilgi, görgü ve izlenimleri yansıtan yazıya ‘gezi yazısı’ denir.Gezi yazılarında yalnız gezilip görülen
yerlerin doğal özelliklerinin belirtilmesiyle yetinilmez. O yerlerdeki
insanların gelenek, görenek ve zevkleri de tanıtılmaya çalışılır. Doğru bilgi
ve gözlemlere dayalı gezi yazıları tarih, coğrafya, toplumbilim gibi bilim dalları için de yararlı bir
kaynak olarak değerlendirilebilir. Bu tür yazılar ayrıca okurların genel kültürlerini
geliştirmede önemli bir rol oynar.
ANI: Bir kimsenin, özellikle tanınmış kişilerin
yaşadıkları dönemde gördükleri ya da yaşadıkları ilginç olayları gözlemlerine
ve bilgilerine dayanarak anlattıkları yazı türüdür.
Tanınmış sanatçı, siyasetçi, ve bilim adamlarının yazdığı anılar onların yaşayışlarını, yaşadıkları dönemdeki önemli olayları anlatması bakımından önemlidir.
Özellikleri :1 – Yaşanmakta olanı değil, yaşanmış bir konuyu anlatır.2 – İnsan belleğinde iz bırakan olay ve olguları anlatır3 - Tarihsel gerçeklerin öğrenilmesine katkı yaptığı için tarihçilere ışık tutar.4 – Tanınmış, bilim, sanat ve politika adamlarının yaşamlarını çalışma ve araştırmalarını anlatır. 5 – Yazarın unutulmasını istemediği gerçekleri kalıcı kılar. 6 – Geçmiş birinci kişinin ağzından kişisel yargılar ve yorumlarla verilir.
Tanınmış sanatçı, siyasetçi, ve bilim adamlarının yazdığı anılar onların yaşayışlarını, yaşadıkları dönemdeki önemli olayları anlatması bakımından önemlidir.
Özellikleri :1 – Yaşanmakta olanı değil, yaşanmış bir konuyu anlatır.2 – İnsan belleğinde iz bırakan olay ve olguları anlatır3 - Tarihsel gerçeklerin öğrenilmesine katkı yaptığı için tarihçilere ışık tutar.4 – Tanınmış, bilim, sanat ve politika adamlarının yaşamlarını çalışma ve araştırmalarını anlatır. 5 – Yazarın unutulmasını istemediği gerçekleri kalıcı kılar. 6 – Geçmiş birinci kişinin ağzından kişisel yargılar ve yorumlarla verilir.
FIKRA: Bir yazarın herhangi bir konu veya günlük
olaylar hakkındaki görüşlerini, düşüncelerini ayrıntılara inmeden anlattığı
gazete ve dergilerde yayımlanan kısa fikir yazılarına Fıkra denir. Bu tür
yazıların diğer adı da “Köşe Yazısı”dır. Fıkralar, gazete ve dergilerin
belli sütun veya köşelerinde yayımlanır. Yazılı kompozisyon türü olarak
fıkra düşünsel ağırlıklı, günlük, kısa yazılardır. Siyasi ve toplumsal olaylar ele
alınırken belgelere, kanıtlara, aşırı ayrıntılara yer verilmez. Fıkra yazarı
geniş kitlelere seslendiği için dili kolay anlaşılır olmalıdır. Her konuda
fıkra yazılabilir.FIKRA’NIN ÖZELLİKLERİ 1. Günlük olaylar veya düşüncelerle ilgili konular işlenir.2.
Konular tarafsız bir şekilde ele alınmalıdır.3. Düşünceyi ön plânda olmalıdır.4.
Konular çok değişik açılardan ele almadan, ayrıntılara inmeden işlenir.5.
Yazılanlara okuyucuyu inandırma zorunluluğu yoktur.6. Yazılanlar okuyucunun
ilgisini çekmelidir.7. Nükteli fıkralardan, kıssalardan, vecize ve atasözlerinden faydalanılmalıdır.8. Açık, sade ve akıcı bir
dil kullanılmalıdır.
SAYFA 29 :
1. paragraf :Yazar gece geç saatlerde şiir
okuyarak başka bir aleme geçtiğini söylüyor.....................................................................................................................................
2. paragraf :.Gecenin sesliğinde şiirlerin
çok daha farklı anlamlar kazandığı…...................................................................................................................................
3. paragraf :.Odadaki eşyaların gecenin geç
saatinde şiirlerle farklı anlamlar kazandığı................................................................................................................................
4. paragraf :..Şairleri “fildişi kulelerinde”
olmakla suçlayanların şiirin sessizlikte yaratılan bir sanat olduğunun farkında
olmaması ..................................................................................................................................
5. paragraf :.Sıradan sözcükler bu
sessizlikte şiirleşirler...................................................................................................................................
6. paragraf :.. Fu zu li’nin:
“Ne acar kim se ka pım bad-ı sa ba dan gay rı”dizelerini
örnek veren yazar en güzel şiirlerin yalnızlıktan doğduğunu belirtir.ve bu
şiirlerin sayısının az olduğunu söyler ...............................................................................................................................
7. paragraf :..gürültülü bir çağda yaşamaktan
şikayet ediliyor ..................................................................................................................................
8. paragraf :.Kitaplığında yazarın ilgisini
Yunus şiirleri çeker...................................................................................................................................
9. paragraf :.Yunus Emre şiirindeki hunamizminin
ışığından söz ediliyor ................................................................................................................................
10. paragraf :.Gecenin sessizliğinde yunus
Emre okumanın zevki...................................................................................................................................
11. paragraf :.Yazarı kendinden geçiren
şiirlerle uykuya dalması ...................................................................................................................................
Metnin ana duşuncesi ...Gerçek şiirlerin sessizlikten
ve yalnızlıktan doğduğu...............................................................................................................
Metnin yazılış amacı ...Gecenin
sessizliğinde şiirler gerçek anlamlarını bulur,şiirleri daha iyi anlamak için
gecenin sessizliğinde okumalıyız. .................................................................................................................
SAYFA 30:
3. Anlam birimlerinin birbirleriyle
ilişkisini metnin planını oluşturduğu dikkate alarak ..
. . . . . . .İlk iki paragraf “giriş” , üç
ile onuncu paragraflar arası “gelişme” ve son paragraf “sonuç” olarak
planlanmıştır. .
4. ….Cumhuriyet öncesi edebiyatımızda
ağır bir dil kullanılırken; Cumhuriyet döneminde dildeki sadeleşme çabalarını
desteklemek için yalın bir Türkçe kullanılmıştır.
SAYFA 31:
3. ETKİNLİK:
Te rim ler
: mısra,
Kav ram lar : duyuş,sessizlik, fildişi kule,
yalnızlık,
Gun luk ha ya ta da ir ke li me ler : orta
malı kelime,
5.
Li rik un sur lar : Fu zu li’nin:
“Ne acar kim se ka p›m bad-› sa ba dan gay r›”
Epik un sur lar : fii ir de de Rem brandt
(Rem bran)’›n re -
sim le rin de ol du €u gi bi ›fl› €›n dai ma ka ran l›k lar icin den, bir rah met
gi bi do €a bi le ce €i ni hic du flun mu -
yo ruz.
Pas to ral un sur lar
Duy gu sal un sur lar : Yal n›z l› €›n ve fli i rin dos tu! Kac fla ir se nin ka
dar in sa n› ve al›n ya z› s› n› oku ma ya ca l›fl m›fl, flup he
ve te red dut ka ran l› €› n› ya fla m›fl, ucu ru mun ke na r›n dan ay
d›n l› €a do€ ru at›l m›fl t›r? Se nin fli ir le rin de
›fl›k var sa ka ran l›k lar icin de in sa na
e€il di €in icin dir. Se nin ›fl› €›n ka ran l›k tan do €u yor.
Mi za hi un sur lar
O€ re ti ci un sur lar
Prof. Dr. Suut Kemal YETKİN (1903-1980)
1939'da
Milli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel müdürlüğü görevinde bulundu. Aynı
yıl Urfa Milletvekili seçildi. 1959-1963 yılları arasında İlahiyat Fakültesi İslam
Sanatları Öğretim Üyeliği ve Ankara Üniversitesi Rektörlüğü yaptı. 1921 yılında
"Suud Saffet" adıyla yayınladığı şiiriyle edebiyata girdi. İlk düz
yazısı servet-i Fünun dergisinde çıktı (1923). Aynı yıl Şi'r-i Leyâl adlı
kitabı yayınlandı.
Daha
sonra sanat felsefesi, resim alanlarındaki inceleme ve araştırmalarıyla
tanındı. Edebiyatla ilişkisini eleştiri ve denemeleriyle sürdürdü.
SAYFA 33:
Etkinlik:
Terim : dil, cümle,
kültür
Kavram:sade Türkçe ,
hayal müzeleri, gazete
Gündelik dil: at,
kılı kırk yarmak , kitap
4) Öğretici
unsurlar ön plandadır.
Mehmet Kaplan: 05-03-1915 tarihinde Eskişehir Sivrihisar’da doğmuştur.
Ortaöğrenimini Eskişehir’de tamamladı. İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu Türk Dili
ve Edebiyatı Bölümünü bitirdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yeni
Türk Edebiyatı asistanı, 1939′da lisans, 1942′de doktora, 1943’de doçent,
1952’de profesör oldu.
1958-1959’da Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde dekanlık
ve rektör vekilliği görevlerinde bulundu. Kaplan’ın ilk yazıları 1930’ların
sonunda Gençlik, İnkılapçı Gençlik dergilerinde göründü. 1943-1946 arasında
İstanbul dergisinde yayınlanan inceleme ve eleştiri yazılarıyla tanındı.
1947’den sonra Hareket, Şadırvan, İstanbul, çağrı, Hisar, Türk Edebiyatı gibi
dergilerde yazdı.
Önceleri incelemelerini metnin anlatım biçimine
dayandırırken; daha sonraki yıllarda sanatçının kişiliği, biyografisi,
psikolojisi gibi öznel etkenlerle metin arasında bağlantılar kuran bir
yaklaşımla edebiyat tarihine yöneldi. Dilin yenileşmesi karşısında tavır aldı.
Kaplan’ın yabancı dilleri: Fransızca, İngilizce, Almanca’dır. 23-02-1986
tarihinde aramızdan ayrılmıştır.
Kitaplar:A. İlmî Araştırmalar:
1. Tevfik Fikret ve Şiirleri, 1946, genişletilmiş bsk. 1971, 1978, son baskı 1998
2. Namık Kemal, Hayatı ve Eserleri, 1948
3. Şiir Tahlilleri I (Akif Paşa’dan Yahya Kemal’e), 1954, son baskı 1999
4. Tanpınar’ın Şiir Dünyası, 1963, 1983.
5. Şiir Tahlilleri II (Cumhuriyet Devri Türk Şiiri), 1965, ilâvelerle 1973, 7. bsk. 1998) son baskı 1999
6. Hikâye Tahlilleri, 1979, 7.bsk.1994
7. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I, 1976, son baskı 1999.
8. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar II , 1987, son baskı 1999.
9. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3: Tip Tahlilleri, 1985, son baskı 1996
1. Tevfik Fikret ve Şiirleri, 1946, genişletilmiş bsk. 1971, 1978, son baskı 1998
2. Namık Kemal, Hayatı ve Eserleri, 1948
3. Şiir Tahlilleri I (Akif Paşa’dan Yahya Kemal’e), 1954, son baskı 1999
4. Tanpınar’ın Şiir Dünyası, 1963, 1983.
5. Şiir Tahlilleri II (Cumhuriyet Devri Türk Şiiri), 1965, ilâvelerle 1973, 7. bsk. 1998) son baskı 1999
6. Hikâye Tahlilleri, 1979, 7.bsk.1994
7. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I, 1976, son baskı 1999.
8. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar II , 1987, son baskı 1999.
9. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3: Tip Tahlilleri, 1985, son baskı 1996
B. Denemeler,
İncelemeler, Mektuplar
1. Nesillerin Ruhu, 1967, 4. bsk. 1978, son baskı 1999.
2. Büyük Türkiye Rüyası, 1969, 4. bsk. 1998
3. Edebiyatımızın İçinden, 1976, 1998,
4. Türk Milletinin Kültürel Değerleri, 1977
5. Oğuz Kağan Destanı, 1979
6. Kültür ve Dil, 1982, 11. bsk. 1998, son baskı 1999.
1. Nesillerin Ruhu, 1967, 4. bsk. 1978, son baskı 1999.
2. Büyük Türkiye Rüyası, 1969, 4. bsk. 1998
3. Edebiyatımızın İçinden, 1976, 1998,
4. Türk Milletinin Kültürel Değerleri, 1977
5. Oğuz Kağan Destanı, 1979
6. Kültür ve Dil, 1982, 11. bsk. 1998, son baskı 1999.