(İyi Düşünceli Şehzade ile Kötü Düşünceli Şehzade)
İyi Düşünceli Şehzade ile Kötü Düşünceli Şehzade anlamına gelen bir Uygur eseridir. Göktürk Devletinin yıkılmasından sonra kurulan Uygur hanlıklarından kalma bir eserdir. Buddha ve Mani dininin esaslarını anlatan metinlerdir. Bu yazılı metin, Turfan yöresinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılmıştır. Prens Klayanamkara ve Papamkara Hikayesi adıyla meşhur olan "Edgü Ögli Tigin ile Ayıg Ögli Tigin"( İyi Düşünceli Şehzade ile Kötü düşünceli Şehzade) Uygurlar döneminin en tanınmış hikayelerinden biridir. Kansu vilayetindeki Bin Buda mabetlerinde bulunan bu eserde, iyi yürekli bir şehzadenin bütün canlılara yardım etmek ve canlıların birbirlerini öldürmelerine engel olmak üzere çok değerli bir mücevheri ele geçirmek için çıktığı maceralı yolculuk anlatılır. Gemilerle yapılan yolculukta bin bir türlü tehlike vardır. Şehzadenin sahip olduğu mücevher kötü yürekli kardeş tarafından gözleri oyularak çalınır. Fakat sonunda adalet yerini bulur ve iyi yürekli şehzade Buda'ya dönüşür. Aslı Sanskritçe olan ve 10. yüzyılda uygurcaya çevrilen bu eserde çok canlı bir üslup vardır. Olaylar çok akıcı bir dille anlatılmakta, yer yer görülen çok canlı tasvirler çok kısa tutulmakta, yine yer yer ratlananan karşılıklı konuşmalar üslubun akıcılığını bir kat daha artırmaktadır.
Taşkaru ilinçüke atlanturdı erti,balık taştın tarıgçılarıg körür erti.Kurug yirig suvayu,öl yirig tarıyu kuş kuzgun sokar yorıyur.Tarıg tarıyu amarı tınlıglarıg kuşçı, keyilçi, balıkçı, avçı, tuzçı, tuzakçı bolup ayıg kılınç kılur.Tınlıglarıg ölürür amarı tınlıglar çogay engirer, kentir engirer,boz butatıp karış tokuyur.Takı yime adruk uzlar kentü kentü uz işin işleyür, adruk adruk emgek emgenür.Amarı tınlıglar yond, ud,çokar,koy,lagzın ulatı tınlıglarıg ölürür.Terisin soyar,kan ögüz akıtar etin kanın satar anın öz igidür.Yime Bodisut Tigin bu ulus budun ayıg kılınçlar kılmışın körüp ertengü busuşlug kadgulug bolup ıglayu balıkka kirdi.Ol ödün Mahayt İlig edgü ögli tiginig busuşlug körüp inçe tip yarlıkkadı.Amrak oglum ne üçün busuşlug keltingiz?Tigin kankı hanka inçe tip ötüntü,ıglayu bu emgeklik yir ermiş.Negülüg togdım men ,kangı han inçe tip ayttı:Neke ıglayu Busuşlug Kelting?Tigin inçe tip ötünti:Taştın ilinçüke önmüş erdim.Öküş yok çıgay emgeklig tınlıglarıg körüp ıgladım.Kankı han inçe tip yarlıkkadı.
GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİYLE
Dışarı doğru eğlenceye(gezintiye) çıkmak üzere ata binmişti.Şehir dışından çiftçilei görürdü.Kuru yeri sulayarak yaş yeri sürerek kuş, kuzgun, gagalar sayısız canlıyı öldürür.Çift sürerek diğer canlıları kuş avcıları, geyik avcıları, balık avcıları hayvanlara tuzak kurarak kötü amel işliyorlar.Canlıları öldürür diğer canlılar pamuk eğirir, ip eğirir,bez dokuyarak kumaş dokuyor.Dahi yine ayrı ustalar kendi öz işinde çalışıyor,ayrı ayrı zahmet sıkıntı çekerler.Diğer canlılar at, sığır, keser; koyun domuz vesaire canlıları öldürürür.Hayvanları kendisi bakıp beslediği halde kanını nehir gibi akıtır,etini kanını satar.
Yine buda adayı prens bu ülke ve millette kötü ameller işlendiğini görüp fazlasıyla kederli, ağlayarak şehre girdi.O zaman Mahayt Kral bu iyi akılı prensi kederli görüp şöyle deyip buyurdu:Sevgili oğlum niçin kederli geldiniz?Prens han babasına şöyle deyip arz etti:Neden doğdum ben.Han şöyle deyip söyledi:Niye ağlayarak geldin?Prensşöyle deyip arz etti:Dışarıya gezintiye çıkmıştım.Çok yoksul fakir canlıları görüp ağladım.Babası han şöyle deyip buyurdu.
Hüseyin Namık Orkun ,Prens Kalyanamkara ve Papamkara Hikayesinin Uygurcasını ,Türk Dil Kurumu yayınları aracılığı ile Uygurca olarak bastırmıştır.
