nedim divanı - 6

108 1. Ne mümkin dîde giryân olmak ol ebrû-kemânımdan Akarsa âb-ı peykân çeşm-i zahm-ı hun-feşânımdan 2. Giderse cân u dil hayretle cism-i nâ-tüvânımdan Perî-zâd-ı hayâlin çıkmaya âyîne-dânımdan 3. Aceb mi kebk-i şâhin-dîde veş dil pîç ü tâb olsa Süzüp ol nergis-i pürkârı bir kez geçdi yanımdan 4. Gerekse nîk ü ger bed âşıkım ol Türk-i mağrûra Ne söyler zâhide hâsıl ne yahşı ne yamanımdan 308 5. Beni handân olur zannetme kasd-ı işret etdikçe Eder der-yûze-i hun-dîde câm-ı erguvânımdan 6. Çekildim yâ kaşından câm-ı la‘l-i yârdan geçdim Beni ta‘n-ı adû billah bîzâr etdi cânımdan 7. Nedîmâ nazm-ı hûnin sanma yâd-ı tîğ-i ebrûsu Düşürdü bir ciger pergâlesin tarf-ı zebânımdan 109 1. N 'ola çâlâk olursa merdüm-efkenlikde câdûdan O mest-i işvenin çıkmaz hayâli çeşm-i âhûdan 2. Değildir hâl ü hat şeb-bûy bitmiş sihr ile gûyâ Düşüp bir iki tohm-ı tâze sünbülzâr-ı gîsûdan 3. Aceb hun-rîz Hindû-beççedir hâl-i siyehkârın Ki gitmez desti dâ'im kabza-yı şemşîr-i ebrûdan 4. Olur ser-pençe-i hurşîd lerzan germ olup gâhî Levendim âstîn-efşân-ı nâz oldukça bâzûdan 5. Nedîmâ hâme-i mahdûma pey-revlik midir bilmem Siyeh-zânû-yı kilkin kasdı bu reftâr-ı dil-cûdan 110 1. Şöyle bî-tâb olmuş ol meh-pâre tâb-ı rûzeden Fark olunmaz kâmet-i ham gurre-i yek-rûzeden 2. Turfa sihr etmiş zemîn-i ârız-ı gül-fâmına Bir çemenzâr eylemiş peydâ rek-i fîrûzeden 3. Olma cûyâ-yı kerem keff-i li‘âm-ı asrdan Neş'e-hâh olmak revâ mı kâse-i deryûzeden 4. Menhec-i ilmin nice hasm olmasın erbâbına Çarhı pâ-mâl etmedir kasd âsmânî mûzeden 5. Söyleyin sâkîye öldükde Nedîm-i zârına Eylesin tahmîr-i hışt-ı lahd hâk-i kûzeden 309 111 1. Âsafâ ikbâlini Allah câvîd eylesin Sâye-i lutfunda her gün ehl-i dil ıyd eylesin 2. Ehl-i nazmın hâmesi nakş-ı nevâ-yı midhatin Cünbiş-âmûz-ı ser-i mızrâb-ı nâhîd eylesin 3. Hâksârân-ı gama mi‘mâr-ı cûd u himmetin Gurre-i şevvâli cüft ü tâk-ı ümmîd eylesin 4. Sâgar-ı âmâl-i ehl-i tab‘ı feyz ü re'fetin Reşk-sâz-ı sâgar-ı zerrîn-i Cemşîd eylesin 5. Ni‘met-i lutfunla sîr olsun Nedîm-i telh-kâm Sâye-i lutfunda erbâb-ı hüner ıyd eylesin 112 1. Tîr-i gam-ı katlime memnûnum ki te'hîr etmesin Tek tesellî hâtır-ı vîrânı ta‘mîr etmesin 2. Bana besdir âb-ı şemşîrin hemân ey bî-vefâ Gayre la‘lin tâze cân vermekde taksîr etmesin 3. Sunduğun zehr-âba kâtil-i meded ey baht-ı dûn Cânıma kâr eyledi ahbâba te'sîr etmesin 4. İstemez mi kendi hüsnün görmegi söylen o şûh Sîne-i sâfım gibi mir'âtı tekdîr etmesin 5. El-hazer ey seng-dil bir kerre sîr-âb-ı sirişk Âşıkın nezzâresin hem-reng-i şemşîr etmesin 6. Eyleyen nevmîd-i vuslat hâtırı bir mekr ile Kâ'ilim bâr-ı gamiyle bâri dil-gîr etmesin 7. Serde bir gül yok mudur yohsa Nedîm-i bî-dile Zahm ile lutf eylesin ahbâba tedbîr etmesin 310 11340 1. Cihâna pertev-i mihr-i cemâlin lem‘a-tâb olsun Sipihre hüsn-i nûr-ı vech-i pâkin âfitâb olsun 2. Güşâde-bend-i sînen inşirâh-ı sadr-ı âşıkdır Açıl ey gonca-i bâğ-ı vefâ bir feth-i bâb olsun 3. Dirîğ etme gedâyân-ı derinden nakd-i ihsânın Zamân-ı devlet-i hüsnünde âlem kâm-yâb olsun 4. Yapılsın dest-i lutfunla sarây-ı hâtır-ı ahbâb Dil-i virâne-i düşmen harâb-ender-harâb olsun 5. Gubâr-âsâ gönül kûyunda pâ-mâl olmadan kaçmaz Türâb-ı makdem-i yâra heman bir intisâb olsun 6. Nedîm olmuş işitdim bezm-i kurba tûti-i gûyâ Biraz da hem-zebânın hâlis-i şirîn-cevâb olsun 114 1. Güldü güller açılup nergis-i şehlâ-yı çemen Çeşm ü gûş oldu ümîdinle ser-â-pây-ı çemen 2. Gavta-engîz-i saf-ı seyl olup bâd-ı sabâ Anberin mevc ile doldu yine deryâ-yı çemen 3. Görünür reng-i perîde rek-i yâkût gibi Oldu ol denlü havâ reng-pezîrâ-yı çemen 4. Rast geldikçe ham eyler kadini sarsar-ı reşk Nahl-i mevzûnun ile serv-i dil-ârâ-yı çemen 5. Dahı gelmez mi Nedîmâ-yı felâket-zedemiz Geldi hengâm-ı tarab vakt-i temâşâ-yı çemen 115 1. Nigeh-i gamze değil berk-ı cehân ancak bu Âfet-i hırmen-i sâmân-ı cihân ancak bu 40 Bu gazel, sadece T nüshasında vardır. 311 2. Der görüp cünbüşün ol kaddin ehâlî-yi çemen Bâğda gördüğümüz serv-i çemân ancak bu 3. Va‘de-i vasl değil râbıta-i şevk değil Dil-i nâ-kâma hırâş ü halecân ancak bu 4. Dil değil tende ümîd-i çemen-i kûyun ile Bir giriftâr-ı kafes murg-ı tapân ancak bu 5. Yine ser-levha-i mecmû‘a-yı i‘câza Nedîm Tâze tarh-ı kalem-i çîre-zebân ancak bu 116 1. Sîm çep-râstlar ol sîne-i pür-nûr üzre Bir lûgaz bağlamış âyîne-i billûr üzre 2. Beni öldür beni kim şu‘lede pervâne-sıfat Nice bir ditreyeyim kabza-i sâtûr üzre 3. Doğdu hurşîdi yine subh-ı bahâr-ı hüsnün Tügme-i zer değil ol gerden-i kâfûr üzre 4. Tîrin aldıkda dehân zahmdan âh eyleyerek Çıkdı dil-pâreleri sîne-i mehcûr üzre 5. Dil-i pür-nâle-i âşıkda hayâl-i rûyun Nakş-ı gülşen gibidir kâse-i fağfûr üzre 6. Nigehin vakt ola zülf ü hat arasında Nedîm Bürünüp şâl-ı siyâha yata semmûr üzre 117 1. Ben olsam bir de mutrıb bir de tarf-ı cûybâr olsa Hoş imdi bir de farzâ bir cüvân-ı şîvekâr olsa 2. Yeter geçdi bu gûne mâlihülyâlarla evkâtım Aman bir gün mukaddem âh fasl-ı nev-bahâr olsa 3. Tahassür hadden aşdı lâlenin seyriyle mest olsak 312 Cemin defn etdiği şeş-hâne sâgar âşikâr olsa 4. Bize geldikde inkâr eyleme ıkrârını zâlim Demişsin yok demezdim bâde-i şîrin-güvâr olsa 5. Aceb pistânına benzer mi dikkat üzre bir baksam Sen açsan sîneni bâğ içre bir kaç da enâr olsa 6. O şûhun hasretinden çâr-çeşm-i intizâr olduk Bize nevbet erişse bârî ebrûsu çihâr olsa 7. Senin vasfında cânâ bir neşât-âver gazel gördüm Olursa tâze eş‘âr öyle pâk ü âbdâr olsa 118 1. Iztırâb olmaz dil-i dânâ-yı sâfî-sînede Ey gönül âsâyiş-i sîm-âba bak âyînede 2. Anmadın bir kerre lutfunla bizi ey bî-vefâ Va‘d-i vasl-âsâ unutdun meclis-i dûşînede 3. Neş'enin feyz-i sabâhü'l-hayrın idrâk eylemez Etmeyen meşk-i siyeh-mestî şeb-i âzînede 4. Kimse anmaz zâhidin âlûde-dâmân olduğun Çokluk olmaz nem hüveydâ hırka-i peşmînede 119 1. Riyâsı zâhidin der-kârdır dil-ber husûsunda Velîkin zâlimin ârâmı kalmaz zer husûsunda 2. Bugün cânâ mevâ‘îdin hesâb ettikde uşşâka Yine vâfir nizâ‘ oldu bizim defter husûsunda 3. Kuşağın tügmesin çözmekde havfım yokdur ammâ kim Yürek titrer kemer-bendindeki hançer husûsunda 4. Varırsan hâne-i hammâra sâkî lutf et unutma Dil-i zârın recâ-mend olduğu sâgar husûsunda 313 5. Ne zîbâ ülfet etmiş duhter-i rez beççe-i muğla Muvaffak pîr-i mey hakkâ püser duhter husûsunda 6. Ne denlü germ ise bâzârın âhır hâk-ber-sersin Bunu ey hâce gör âteşle hâkister husûsunda 7. Dirîgâ olmadık bir dil-güşâ ma‘şûkâ dil-dâde Hele âyînemiz bî-baht rûşenger husûsunda 8. Nedîmâ sîne vü bâzûnu nerm et yâr geldikçe Müsâfir râhat ister bâliş ü bister husûsunda 120 1. Tâ kemergâhına dek gamzesi hâb-âlûde Tâ girîbânına dek çeşmi şarâb-âlûde 2. Kangı iklîmi harâb eyledin ey düşmen-i dîn Ki yine hûn ile zin-pûş u rikâb âlûde 3. Çekesin sîneye ol şûhu keş-â-keşler ile Alasın bûsesin ammâ ki itâb-âlûde 4. Sen dil ü rîşini hûn-âb ile rengîn edegör Zâhid-i hâma gerek rîş-i hizâb-âlûde 5. Mîr-i zî-şâna Nedîmâ meger olmuş pey-rev Ki siyeh-zânû-yı kilk oldu şitâb-âlûde 121 1. Tarab ne gûne olur tâli‘ ü sitâre göre Sunarsa câm-ı lebin çekdiğim humâra göre 2. Kanı sabâ gibi bir dil-nevâz kim gâhî Dil-i nizârımı kûy-ı nigâra vara göre 3. Seherden eyledi yağmâ şemîm-i gîsûsun Nesîm bir dahı uğrar mı bu diyâra gör e 4. Hased o rinde ki hâb-ı ademden açsa gözün Kabâ-yı sabrı çü nergis hezâr-pâre göre 314 5. Başında hurd edeyim şöyle kim asâsını şeyh Elinde mutrıb-ı bezmin çihâr-pâre göre 6. Görün bu derdi ki tıryâk-ı erba‘ayla tabîb Diler ki zahm-ı çihâr-ebruvâna çâre göre 7. Seninle terk-i riyâ denli güçdür ey vâ‘iz Şarâba tevbe Nedîm-i günâhkâra göre 122 1. Görünen nakş-ı gam âyîne-i devrâne göre Bakalım çeşm-i sitem-dîdemiz âyâ ne göre 2. Sâki-i bahtı tehî-sâgar-ı ümmîd etmiş Bu siyeh kâse değil meşreb-i rindâna göre 3. Heft-hân-ı gamı bî-bâk güzer eyler ol kim Bî-muhâbâ bir iki câm-ı levendâne göre 4. Aşk ile sığmaz idi cân-ı Züleyhâ cisme Sîne-çâk olsa n'ola bu gam-ı hicrâna göre 5. Zülf-i dil-berde sabâ yokla Nedîm-i zârı Görünür mü aceb ol nergis-i fettâna göre 123 1. O şâhın iki kolum bend edüp miyânesine Piyâde-i emelim çıkdı ferz hânesine 2. Nesîc-i fitneye nakş olmak ister ol tannâz Aceb mi zülfünü peyveste etse şânesine 3. Bakup o şûh ile nâz ü niyâz meşk ederiz Gülün tebessümüne bülbülün terânesine 4. Benim cünûnuma bilmem ne bahâne bulur Bakan perî-veşimin hüsn-i bî-bahânesine 315 5. Fezâ-yı sînede bir yavru besledim âhır Konuşdu eller ile gelmez âşiyânesine 6. Hemîşe ayrılamaz zülfü gird-i hâlinden Meger şikâr imiş ol dâm dahı dânesine 7. Kadeh du‘âsını gör de mukayyed olma Nedîm Hikâyet-i Key ü Cemşîde Cem fesânesine 124 1. Çün mihr ü kamer sîne vü ruhsâr güşûde Dûş etmesin ol şûhu Hudâ çeşm-i hasûda 2. Dil zerre-sıfat şevk ile girse n'ola raksa Olduk yine bir pençe-i hurşîde rübûde 3. Kahr eylediler bâd-ı bürût ile cihânı Bakmaz mı bu câh ehli aceb Ad ü Semûde 4. Keç-perveri-i mâder-i eyyâmı görün kim Ben her gece bîdâr-ı elem baht gunûde 5. Şevk ile yine gevremiş îmânı rakîbin Çekmiş gibi kâfir o bütü şürb-i Yahûda 6. Bûs-ı lebin olmazsa çeker kâse-i hûn-âb Bakmaz gamın âşûfteleri bûd u nebûde 7. Kasd ol büte dinletmedir efsâneyi yohsa Değmez gül ü bülbül bu kadar güft ü şünûde 8. Gûyâlık ederdi gül-i tasvîre Nedîmâ Hâmendeki feyz olsa eger hâme-i mûda 125 1. Su verenler nâz ile ol gülbün-i nâzendeye Âteş etmişdir niyâzı bülbül-i şermendeye 2. Düşme cânâ dillere sırr-ı dehânın fâş edüp Gonca-yı la‘lin açılmasın gül-handeye 316 3. Hayf kim taksîm-i derd ettikde kassâm-ı kazâ Tîr-i gamzen düşdü sehm-i âşık-ı efkendeye 4. Akıbet rif‘at verir aşk-ı cüvân-ı dil-nevâz Şâhlıkdır hidmet-i sultân-ı âdil bendeye 5. Böyle âteş lehçe lâzımdır sühan tâ kim Nedîm Germ-sâz-ı nağme-i tahsîn ola hânendeye 126 1. Şöyle düşmüş tâb-ı rûyun bülbül-i dîvâneye Şu‘le-i âvâzı berk-ı hırmen olmuş lâneye 2. Eyle bezmi tahta-i meşk-i siyeh-mestî-i nâz Gâh ta‘lîk et hat-ı la‘lin hat-ı peymâneye 3. Kayd-ı işret artırır ehl-i cünûnun vahşetin Kul kul-ı mey nâle-i zencîrdir dîvâneye 4. Oldu âhır mâye-i hayret bu lu‘betgâhda San‘at-ı mansûbe-i aşkın dil-i ferzâneye 5. Şu‘le-i aşkı hevâ-yı dildir efzûn eyleyen Bâd-zen bâl-i semenderdir bu âteş-hâneye 6. Hattının cânâ çıkarmış pertevin âyîne hayf Mû-be-mû-yı ukde-i zülfün açılmış şâneye 7. Gördük olmaz şîve-i devlet Nedîmâ biz dahı Rağbet ettik âkıbet bu vaz‘-ı dervîşâneye 127 1. Görüp pistanların bildim kemâlin gül-bedenlikde Turunç ammâ ki bilmem nice bitmiş yâsemenlikde 2. Hayâl ettim ki dîvân içre bir ber-ceste mısra‘dır Gezerken ol kad-i bâlâya bakdım nârvenlikde 3. Hayâlin gelmez oldu dîde-i fersûde-müjgâna 317 Meger kim pây-i nâzı yârelenmiş ol dikenlikde 4. O verd-i ter dil-i pür-hûnu leb-rîz-i neşât anlar Ne bilsin rûzgârın şiddetin kendi esenlikde 5. Şu zîbâ germesûdı sevdiğim gel al ziyân etme Çıkar bir câme sana belki artar nîm-tenlik de 6. Mey ü mahbûba çokdan tevbekâr oldu Nedîm-i zâr Niçin ammâ ki bilmem yine yâran ta‘na-zenlikde 128 1. Heves-i ıyd-ı visâle düşüp encâmında Oldu dil bir mehe şa‘ban Ramazan nâmında 2. Gurre-i rûzeyi gördüm feleğin bâmında Bir kenârî güzele benzer Oruç nâmında 3. Yine bir pençe-i hurşîde esîr oldum kim Eğilüp ona bakar gurre felek bâmında 4. Seher-i ıyd celî maşrık-ı ruhsârında Leyle-i kadr hafî zülf-i siyeh-fâmında 5. Mu‘tekif perde-i zülfünde gönül hâli gibi Rû-be-mihrâb dü ebrû seher ü şâmında 6. Sunmadan sâgarı sâkî düşerim ayağına Hasretim bâdeden efzûn iken ibrâmında 7. Can-şikârım nice bend olmayam ol kâfire kim Gerdiş-i çeşm-i perî halka olur dâmında 8. Bu tutumla diyemem nakd-i sevâb üzre Nedîm Harc-ı yek-rûzeye vâfî ola bayrâmında 9. Bulamam bâğ-ı bahârın gül ü bâdâmında Bulduğum feyzi ruh u çeşm-i siyeh-fâmında 10. Ramazandan kim ederdi gile vakt olsa eger 318 Azacık sohbete ol mâh ile ahşamında 11. Bana bağışla beğenmezsen o şûhun nesi var Kadi kûteh mi tenâsüb mü yok endâmında 12. İ‘timâd eyler idim tevbesine rindânın Ramazânın meh-i ıyd olmasa encâmında 13. Âh efendim seni gördükde Nedîm-i zârın Şimdi bildim ki ne vardır dil-i nâ-kâmında 129 1. Ba‘zı ahbâb kemer seyrin eder tenhâda Bâri biz de kemeri seyr edelim sahrâda 2. Dağda sayd-ı gazâl etmeğe hasret mi çeker Hânede gözlerin âhûsun eden âmâde 3. Destide duhter-i rez destde duht-ı merdüm Kime el verdi felek böyle beğim dünyâda 4. Serv-kadlerle tekellümde leb-â-leb yârân Biz bakıp eğlenelim serve leb-i deryâda 5. Zer-i efrenci gerek sayda büt-i efrenci Kim eder onu meger beğ ola ya beğ-zâde 6. Biz topuk çalmada siz zevk u safâda her şeb Kaldırup ka‘b-ı muhannâ gibi câm-ı bâde 7. Ne gedâyız biz efendim ki sen oldun üstâd Tîşe-i aşk ile kân delmede sad Ferhâda 8. Zevkı ahbâb edüp eyvâh Nedîmâ eyvâh Adın anılmadı bî-çâre senin arada 130 1. Eylemiş pîçîde târ-ı kâkülün gîsûlara Bir sepet gül sanki berhem-bestedir şeb-bûlara 319 2. Kârzâr-ı fitnede ol âfet-i tersâ yine Verdi çün tîg-i firengî pîç ü tâb ebrûlara 3. Ârzû-yı zahm-ı nevk-i tîg-i gamzenle senin Teng olur ey şûh vâdî-i harem âhûlara 4. Bî-güman eyler temessül sûret-i ayba hüner Fursat-ı güftâr yâ Rab değmesin bed-gûlara 5. Dilden eyler refte çerk-i nahveti pâ-mâl olan Hâk-i rehi mübtenâ-yı kârdır câdulara 6. Ye's ile pür-jengdir âyîne-i tûti-i dil Kan oturdu sille-i efsûsdan zânûlara 7. Bizde eyler imtihan çeşmânı sihrin hep Nedîm Tahta-i meşk-i füsûnuz şimdi biz câdûlara 131 1. Zülf ü külâhı verdi halel Mağrib u Fasa Çeşm-i kebûdu saldı akın mülk-i Çerkese 2. Gelmiş hat-ı siyah ruhuna âh ey gönül Semmûr hoş yakışmış o gül-penbe atlasa 3. Çâk etmesin mi câme-i sebzin görünce gül Bak şu yeşil mukaddeme şol kırmızı fese 4. Ney-zen bezmde mutrıba hem-vâre keç bakar Bilmem miyanlarında nedir bu münâfese 5. Ebrûlar üstüne dökülüp kâkülü Nedîm Tasvîr-i Çînî yazmış o tâk-ı mukarnasa 132 1. Ol benefşî hat gelir evvelde la‘l-i dil-bere Kahve der-peydir bezmde âdetâ gül-şekkere 2. Cebhesin tâb-ı şarâb-ı nâz pür-çîn eylemiş Gelmiş ebrûlar yine mestâne hançer hançere 320 3. Seyr edin ârâyiş-i müjgân-ı pür-gerdîdesin Her birin bahş eylese ebrû olur bir dil-bere 4. Böyle zûr-ı bûseden kimler kebûd etmiş aceb Kim leb-i gül-fâmı dönmüş gonca-i nîlûfere 5. Sâkiyâ nevbet Nedîmindir dedi zanneylerim Kul kul-i mînâ ne söyler dinle gûş-ı sâgara 133 1. Mutrıbın feyzini gör la'l-i şeker-hâyında Ki nefes kand-ı musaffâ oluyor nâyında 2. Bir tarafdan dahı ey muğ-beçe sen de görünüp Bize derd olma mübârek ramazân ayında 3. Bak heman cünbiş-i dünbâline tâvûs gibi Etme nezzâre siyeh mûzelere pâyında 4. Mest kendi gülüp altındaki rahş oynardı Gördüm ol âfeti dün bir dügün âlâyında 5. Bul Nedîmâyı ararsan o kemân ebrûnun Ebruvânında yahud zülf-i semen-sâyında 134 1. N 'ola hem-vâre tab‘-ı sîne-sâfân olsa nâlende Tanîn-endâz olur zenbûr gird-i câm-ı revzende 2. Hırâm-ı nâzına çün sâye âlem çünki efkende Kul oldum bil efendim kâmet-i âzâdına ben de 3. Güzel gösterdiler âsâr-ı aşkı zîr ü bâlâdan İki destim girîbânımda çeşmim tarf-ı dâmende 4. Meh-i nev resmidir destârın ey şûh-ı siyeh-çerde N 'ola keşmîr-i ruhsârında meh-tâb olsa tâbende 5. Göründükçe o sîm-âbî kabâdan sîne-i sâfın 321 Döner âyîne üzre mühre-i sîm-âba can tende 6. Bu ser-gerdanlığa âzâdelik elbette der-peydir Nedîmâ seyr kıl bu nükteyi seng-i felahanda 135 1. Gören izârını hatt-ı siyâh-tâb içre Nühüfte berk-i gül-i ter sanır kitâb içre 2. Uyutdu nâz ile müjgânın eyleyüp derhem Nigâh-ı mestini semmûr-ı câme-hâb içre 3. Şarâb-ı saf kadar keyf verdi ey mutrıb Hurûş-ı nağme-i ter kâse-i rebâb içre 4. Bulur mu hiç dil-i serd ehli rûşenî-i güher Kalır mı kıymeti buz olsa la‘l-i nâb içre 5. Olur mu dil-şikenan hiç hatardan âsûde Nühüftedir ta‘abın lafzı da itâb içre 6. Çü bûy-ı gonca hezâr-âşinâlığı terket Misâl-i reng nihân ol gül-i hızâb içre 7. Nedîm çâre ne âsâyiş-i dil oldu rehîn Misâl-i gûdek-i gehvâre ıztırâb içre 136 1. Söz cihân içre ne gülşen ne gülistân almada İş hemân âgûşa bir serv-i hırâmân almada 2. La‘l-i yâr ağzında ammâ vâpesin olmuş nefes Âşık-ı bîmârı gördüm can verüp cân almada 3. Gamze-i cellâdın etdi âşıkın kârın tamâm Ey şeh-i bîdâd hattın dahı fermân almada 4. Vâye-bahş-ı bî-kesân olmağa el vermez hemân Ey felek çâlâkdır destin girîbân almada 322 5. Şerbet-i la‘lindeki hâsiyyeti bilmem ve lîk Nîşter gamzen aceb üstâd imiş kan almada 6. Arsa-i ma‘nâda el-hak yekke-tâz oldun Nedîm Esb-i tab‘-ı çâpükün gitdikçe meydân almada 137 1. Nigâh et âşık-âzârî-i çarh-ı bî-günâh-gîre Ki çekmiş bîdi Mecnûn gibi tarf-ı cûda zencîre 2. Dili hem-çün ketan fersûde etdi bir siyeh-çerde Ki ta‘n eyler beyâz-ı gerdeni meh-tâb-ı Keşmîre 3. Gören ebrûlar üzre pîçişin ol kâkül-i zerdin Sanır zer-hall ile âyet yazılmış rûy-ı şemşîre 4. Hemân âşık tehî mînâ-yı çeşmin eyler âmâde Perî-zâd-ı hayâl-i dil-rübâ kâbil mi teshîre 5. Olur pes-mandegî elbet mukarrer hasr-ı matlabda Ki bâ‘is mübtedâyı ma‘ni-i hasr oldu te'hîre 6. Temâşâ eyleyelden gülşen-i hüsn-i dil-ârâsın Nedîmâ çeşm-i ter hayretle döndü cûy-ı tasvîre 138 1. Lâyık mı güller açıla feyz-i bahâr ile Bülbül kafesde zâr u tenük hâr hâr ile 2. Âdem bu kaht-ı sâl-i ma‘ârifde reşk eder Tahsîl-i nan-bahâ edene kisb ü kâr ile 3. Emdir leb-i hat-âverin ey sâki sun şarâb Ol câm-ı la‘l-fâm-ı zümürrüd-nigâr ile 4. Kâr etdi nakşı ol bütün evvel derûna lîk Âhir karârım aldı benim bir karâr ile 5. Mest olmadıkça çeşmi bulunmaz nizâm-ı hüsn Bezmin gider tarâveti bir tevbekâr ile 323 6. Bir gün nesîm-i feyz bulup gülşen-i emel Gül-gonca-i murâd açılır rûzgâr ile 7. Âyîneye yüz aklığı sîm-âbdır ey Nedîm Sâf oldu sînemizde dil-i bî-karâr ile 8. Şermende eyledin bizi ey tab‘-ı bü'l-füzûl Tanzîr-i nazm-ı hazret-i fahr-i kibâr ile 9. Nıhrîr-i asr Ârif Efendi ki fahr eder Râzî der-i fezâ'iline iftikâr ile 10. Kindî ederdi kendi zebânın bürîde ger Kilkin göreydi nazm-ı belâğat-şi‘âr ile 139 1. Kaşların bâlâda seyret ruhların gör zîrde Kıl temâşâ huldı zîr-i sâye-i şemşîrde 2. Hâbda görseydi ger Şîrin safâ-yı sâ‘idin Tatlı cânından varup el yurdu cûy-ı şîrde 3. La‘l edüp hurşîdi rizân etdi andan dürr-i nâb Ey perî sihr etdi şermin san‘at-ı taktîrde 4. Gûşe-i ebrûdan ayrılmaz dil-i hun-keştemiz Lekke-i hundur ki kalmış dâmen-i şemşîrde 5. Dalmasın deryâ-yı aşka etmeyen serden cüdâ Aklı destârından evvel sâhil-i tedbîrde 6. Hâne-i âyînede Leylâyı çokdur seyr eden Sen gönül Mecnûnu seyret hâne-i zencîrde 7. Târ u pûdı terk-i târ u pûd-ı hestîdir onun Şâl-i dervîşî dokunmaz sevdiğim Keşmîrde 8. Ma‘nî-i aşkı sana göstermek olmaz zâhidâ Bir perîdir ol ki gezmez kûçe-i ta‘bîrde 324 9. Neyl-i matlab hâtır-ı âzâdeyi der-kayd eder Bestedir kârı kemendin gerden-i nahcîrde 10. Gör temâşâyı Nedîmâ sen de Nâmî Han dahı Gûy u çevgân oynadırsa arsa-i tanzîrde 140 1. Cilvegerdir ol kamer-hüsnün hayâli sînede Gösterir kendin perî-ruhsârlar âyînede 2. Bir hitâb-ı lutf ile hâtır-nevâz olsan desek Söz geçer mi bilmem ol la‘l-i itâb-âyîne de 3. Fehm olunmazdı neşât-ı âlemin eksikliği Görmesek renc-i humârı işret-i dûşînede 4. Zâhidâ âlâyiş dâmânın eyle şüst ü şû Yalnız hâlet bulunmaz hırka-i peşmînede 5. Pîr ü üstâd olup buldun Nedîmâ bî-ta‘ab Dürr-i deryâ-yı fesâhat öyle bir gencînede 141 1. Bin zeban söylersin ol çeşm-i sühan-perdâz ile Dâstanlar şerh edersin bir nigâh-ı nâz ile 2. Dün gece cûş-ı safâdan oldu bir deryâ-yı nûr Kûçe-i ney mâh-tâb-ı şu‘le-i âvâz ile 3. Kâr-ı aşka şol gönül bel bağlasın kim geçmeye Lezzet-i encâm-ı meyden telhi-i âgâz ile 4. Sen itâb-ı nâz kasd etsen dahı ol çeşm-i şûh Âşıkın memnûn eder bir şîve-i mümtâz ile 5. Dil-keş eyler çeşm-i gûyâsın kemân-ı ebruvan Şûh-terdir nağme-i mutrıb muvâfık sâz ile 6. Ben gam-ı imrûzu fikr etmekde ferdâlar geçer 325 Sen salınca va‘deni ferdâya yüz bin nâz ile 7. Çeşmini hâbîde zanneyler gören ammâ Nedîm Keşf-i râz etmekdedir her lahza bin gammâz ile 142 1. Dem mi var kim zeban-ı gül derdinle hûnîn olmaya Hasret-i hâlinle dâğ-ı lâle müşkîn olmaya 2. Çeşm-i gül-gûnun senin mümkin midir nergis görüp Hûn-ı dilden çün gül-i bâdâm rengîn olmaya 3. Neyleyim ben ol niyâz-ı vaslı kim ebrûların Her ser-i mûyunda tarh-endâz-ı sad-çîn olmaya 4. Seyredüp rahş üzre ol hurşîdi hiç olsun mu kim Mâh-ı nev-pertev gedâ-yı hâne-i zîn olmaya 5. Sarsar-ı gamdan rehâ düşvârdır tâ kim kadeh Şem‘-i bezm-i şevke fânûs-ı bilûrîn olmaya 6. Fasl-ı güldür gül açıl lâyık mıdır dest-i nigâh Gül-zemîn-i sînen üzre yâsemen-çîn olmaya 7. Gayre sâgar sunduğun sâkî görüp kâ’il midir Lâle-veş câmım ciger kanıyla rengîn olmaya 8. Lahza geçmez kim beyân-ı nazm-ı şûhundan Nedîm Mülk-i isti‘dâd reşk-i Deylem ü Çin olmaya 143 1. Hasretinle gül-i ter şerha çeker pehlûya Şâh-ı gül dâğ yakar şevkın ile bâzûya 2. Bûseden gül gül olup ârız-ı âli dönmüş Gögerüp sîb-i zenahdan gül-i şeftâlüye 3. Bir küleh başına fağfûr da olsan besdir Değmez ey hâce cihan mâlı bu cüst ü cûya 326 4. Cebr ile hâtır-ı maksûrum olur peyveste Şiken-i tarf-ı külâhın şiken-i gîsûya 5. Sünbül âşüfte olur hâb-ı perîşânından Nergis-i mestî ki gülşende vara uyhuya 6. Ham olur püşt-i keman gayret ile şâ‘irler Cevher-i tîğ dedikçe girîh-i ebrûya 7. Olmaz el-kıssa pesend etmemek ahbâb Nedîm Böyle pâkize edâ bir gazel-i dil-cûya 144 1. Dil sıklet-âver-i gül olur jâle olsa da Olmaz sahm-tırâz-ı çemen lâle olsa da 2. Olmaz figânı rütbe-res-i âh-ı saht-ı dil Bülbül ne denlü na‘ra-keş-i nâle olsa da 3. Aks-i fürûğu dehre yine lem‘a-tâbdır Mâh-ı ruhun hatınla siyeh-hâle olsa da 4. Olmaz niyâz-mend-i nemek-rîz-i tabîb Zahm-ı derun leb-â-leb-i teb-hâle olsa da 5. Geçmez hevâ-yı aşk-ı cüvânandan Nedîm Kâmet hamîde pîr-i dü-sad-sâle olsa da 145 1. Bir söz dedi cânan ki kerâmet var içinde Dün geceye dâ’ir bir işâret var içinde 2. Mey-hâne mukassî görünür taşradan ammâ Bir başka ferah başka letâfet var içinde 3. Eyvâh o üç çifte kayık aldı karârım Şarkı okuyup geçdi bir âfet var içinde 4. Olmakda derûnunda hevâ âteş-i sûzan Nâyın diyebilmem ki ne hâlet var içinde 327 5. Ey şûh Nedîmâ ile bir seyrin işitdik Tenhâca varup Göksuya işret var içinde 146 1. Geçüp gitmekde ömrüm derd ü mihnet gibi şeylerle Müşerref olmadı kasr-ı emel ferhunde-peylerle 2. Figân u nâleler etmekde her dem bağrı yanıklar Bu bezm-i mihnete revnak verilmiş sanki neylerle 3. Felek câm-ı neşâtın telh eder Cemşîd-ı vakt olsa İlâc olmaz humâr-âlûde-i idbâra meylerle 4. Ferah bîgâne resmin gösterirse etmem istib‘âd Gönül me'nûs-ı ahzan oldu derd-i tâ-be-keylerle 5. Görünmez bir belâdır aşk-ı hûban-ı cihan şimdi Nedîmâ kıl hazer germ-ülfet olma bizden eylerle 147 1. Bûs-ı la‘lin şöyle sîr-âb-ı zülâl eyler beni Kim gören âb-ı hayât içmiş hayâl eyler beni 2. Şâ‘ire söz bulmağa minnet ne ammâ neyleyim Âh kim hayret seni gördükçe lâl eyler beni 3. Sevdiğim câm-ı meye hâcet nedir la‘l-i lebin Bir şeker-handeyle mest-i bî-mecâl eyler beni 4. Bâğda zülf ü ruhun andıkça bu kimdir deyü Sünbül ü gül biri birinden suâl eyler beni 5. Nükhet-i zülfünle geldikce nesîm-i nev-bahâr Turra-i sünbül-sıfat âşüfte-hâl eyler beni 6. Nâ-tüvânım şöyle çeşmin hasretinden kim gehî Sâye-i müjgân-ı âhû pây-mâl eyler beni 7. Gerdişin gördükçe sâkî-i mülâyim-meşrebin 328 Ârzû ser-geşte-i fikr-i muhâl eyler beni 8. Hasret-i çeşminle ben hâk-i siyâh olsam dahı Baht âhir sürme-i çeşm-i gazâl eyler beni 9. Arz-ı hâlim çok efendim hâk-i pây-ı devlete Lutfun ammâ bî-niyâz-ı arz-ı hâl eyler beni 10. Ben kulun lâyık değildir vaslına ammâ yine İltifâtın arzû-mend-i visâl eyler beni 11. Güldürür yâ ağladır yâ lutf eder yâhud itâb Hâsılı neylerse ol ruhsâr-ı âl eyler beni 12. Yâridir ol kadd ü haddin kim müdâmâ bâğda Vâlih-i gül-gonca hayrân-ı nihâl eyler beni 13. Gûyiyâ bilmez efendim bende-i dîrînesin Kim Nedîmâ bu mudur deyü sual eyler beni 148 1. Dehânı hasreti huşk etmedik dehan mı kodı Miyânı mihneti ham kılmadık miyan mı kodı 2. Metâ‘-ı vaslına canlar verirdim ammâ kim Aman o gamze-i hun-hâr bende can mı kodı 3. Nice nişanlayabilsin gözüm o mekkârı Nikâbını açıcak akldan nişan mı kodı 4. Siyâh kaşları mı yohsa Kahramân-ı cemâl İki kılıç kuşanup adın ebrûvan mı kodı 5. O gûne zâlime arz-ı merâma kim kâdir Nigâh-ı hışm ile lâl etmedik zeban mı kodı 6. Nedîm hak bu ki bendergeh-i belâgatda Kumâş-ı nazm-ı terin gezmedik dükan mı kodı 149 329 1. Sînede evvel ne muhrık ârzûlar var idi Lebde ser-keş âhlar âteşli hûlar var idi 2. Böyle bî-hâlet değildi gördüğüm sahrâ-yı aşk Anda mecnun bîdler divâne cûlar var idi 3. Ben bu gün bir nev-bahâr-ı hüsn ü ân seyreyledim Tarf-ı destârında sünbül gibi mûlar var idi 4. Sen yine bir nev-niyâz âşık mı peydâ eyledin Kûyuna yer yer dökülmüş âb-ı rûlar var idi 5. Ey Nedîm ey bülbül-i şeydâ niçün hâmûşsun Sende evvel çok nevâlar güft ü gûlar var idi 150 1. Gerden-i sâfı beyâz öyle ki kâfûr gibi Çeşm ü ebrûsu siyâh öyle ki semmûr gibi 2. Şu‘le-i hüsnüne gözler kamaşır bakdıkca Gâh u bî-gâh gelüp şöyle dura nûr gibi 3. Cism-i pâkin dediler hem ter imiş hem berrak Tepeden tırnağa dek gül gibi billûr gibi 4. Nigehin böyle neden hastadır ey şûh senin Gözlerin bezm-i ezelden beri mahmûr gibi 5. Sû-yı zanneyleyemem gayrilere ammâ kim Derd-ı aşkınla Nedîmâ hele rencûr gibi 151 1. Bezm sensiz görünür lânegeh-i bûm gibi Bat-ı mey gam getirir tâ'ir-i meş'ûm gibi 2. Kesb-i yeddir denilir başa gelen insânın Safha-i kefde hat-ı cebhesi mersûm gibi 3. Sensiz ey Yûsuf-ı gül-pîrehenim câme-i feth Zahm urur cismime pîrâhen-i mesmûm gibi 330 4. Görse ol barıka-i hüsnü bütân-ı Keşmîr Tâb-ı hayretle erirlerdi büt-i mûm gibi 5. Bî-nemekdir leb-i hecrinde bize ey sâkî Gerdiş-i sâgar-ı mey lerziş-i mahmûm gibi 6. Yine bu nazm-ı bülend ile Nedîm ümmîdin Lahza-i âtıfet-i bâkı‘a-i Rûm gibi 152 1. Ser-i zülfünde figan eylemek âyin oldı Nâle-i dil ceres-i kâfile-i Çin oldı 2. Âb-ı hayvandan iki cedvel olup efsürde Şûh-ı sîmin-tenime sâk-ı bilûrîn oldı 3. Ukde-i hâtırı biz halle şitâb etdikce O büt-i ser-keşin ebrûları pür-çîn oldı 4. Safvet-i tab‘ımız artırdı gurûr-ı hüsnün Mest-i nâzım bakup âyîneye hod-bîn oldı 5. Sûz-ı aşk olmadı derdime devâ hayf Nedîm Baht-ı hâbîdeye dâğım gül-i bâlîn oldı 153 1. Gamzen füsûn ile sühan eyler nezâketi Çeşmin nigâh şekline kor nâz u nahveti 2. Aldın hadeng-i cevrini sînemde koymadın Ey kaşları keman katı cevr eyledin katı 3. Geh sürme gâh vesme vü gâhî piyâle çek Ey serv-i nâz çekme yeter gayri kâmeti 4. Deryâ-yı aşka dün beni baştarda eyledi Bir dâne al fesli Cezâyirli âfeti 5. Sînemde aşkını tutalım etmişim nihân 331 Ammâ ki kande saklayayım âh-ı hasreti 6. Aldım kocup miyânını bir tatlı bûsesin Ammâ ki yakdı ağzımı sandım harâreti 7. Hep kullarını etdi o kân-ı kerem çerâğ Zannım budur ki geldi Nedîmin de nevbeti 8. Düstûr-ı Cem-şükûh keremkâr-ı rûzgâr Zâtiyle buldu sadr-ı şeref zîb ü ziyneti 9. Sadr-ı bülend-rütbe ki ben yalnız değil Hâk olmadır derinde sipihrin de niyyeti 10. Lutfiyle sîrim öyle ki her mûyumu benim Etdikce cüst ü cû bulunur nân u ni‘meti 11. Hakkâ budur ki gökdeki hurşîd bulmadı Ben sâyesinde bulduğum ikbâl ü rif‘ati 12. Âvîze kıl du‘âsını tâ arş tâkına Ey âh-ı nîm-şeb sana Allah emâneti 154 1. Mest-i nâzım kim büyütdü böyle bî-pervâ seni Kim yetişdirdi bu gûne servden bâlâ seni 2. Bûydan hoş rengden pâkîzedir nâzük tenin Beslemiş koynunda gûyâ kim gül-i ra‘nâ seni 3. Güllü dîbâ giydin ammâ korkarım âzâr eder Nâzenînim sâye-i hâr-ı gül-i dîbâ seni 4. Bir elinde gül bir elde câm geldin sâkiyâ Kangısın alsam gülü yâhud ki câmı yâ seni 5. Sandım olmuş ceste bir fevvâre-i âb-ı hayât Böyle gösterdi bana ol kadd-i müstesnâ seni 6. Sâf iken âyîne-i endâmdan sînem dirîğ 332 Almadım bir kerrecik âgûşa ser-tâ-pâ seni 7. Ben dedikçe böyle kim kıldı Nedîmi nâ-tüvân Gösterir engüşt ile meclisdeki mînâ seni 155 1. Uşşâkın olsa n'ola fedâ nakd-i canları Seyr etmedin mi dünkü fedâyî cüvanları 2. Şevk âteşine sen de tutuşdun mu ey gönül Seyr etmedin mi dün tutuşan pehlevanları 3. Ol perçemin nazîrini hâtırda mı gönül Görmüş idin geçen sene sünbül zamanları 4. Çeng ü çegâne zevkı biraz dursun el-amân Seyr edelim bu seyre gelen dil-sitanları 5. Ma‘lûmdur benim sühanım mahlas istemez Farkeyler onu şehrimizin nükte-danları 156 1. Ey kaşı yâ yüzün beri dönmez misin dahı Ey gurre-i ümîd görünmez misin dahı 2. Billah ne saht âteş imişsin gönül meger Gark oldun eşk-i hûna söyünmez misin dahı 3. Kanı o geceler o tarablar terâneler Ey def anup o zevkı döğünmez misin dahı 4. Kâfir kızı tükenmedi mi mâtem-i peder Sâgar çeküp kızılca sürünmez misin dahı 5. Dil-berle mâcerânı yeter sakladın Nedîm Nakleyleyüp biraz da ögünmez misin dahı 157 1. Kime fâş eylesin dil derdini feryâddan gayri Kime yansın yakılsın âh-ı âteş-zâddan gayri 333 2. Çekerken zevrak-ı sahbâ-yı tûfan-hîzi ey sâkî Sadâ-yı dil-keş olmaz her çi bâd âbâddan gayri 3. Getirmiş havza-i teshîre tîg-istân-ı müjgânı Gönül mü kurtulur ol gamze-i cellâddan gayri 4. Yürekler mi döyer hiç ey perî ol tâb-ı ruhsâra Seni kimler görür âyîne-i pûlâddan gayri 5. Ne vaz‘ eyler Nedîmâ gevher-endûzân-ı irfâna Felek dedikleri hârâ-ciger bî-dâddan gayri 158 1. Eyledi bir iki peymâneyle ser-gerdan bizi Âh o sahbâ satıcı akl alıcı kâfir kızı 2. Sînesi destindeki peymâneden berrâk u sâf Ruhları destîdeki sahbâ-yı terden kırmızı 3. Germ olup oğlun bize bir bûse ikrâr eylemiş Dün kızın da çiğnedi ey pîr-i mey ol sakızı 4. Hâne tenhâ elde sahbâ kelle germ ü yâr nerm Âh ey sabr u tahammül ba‘d-ezin yâhû sizi 5. Var mıdır bilmem Nedîmâ bir dahı onun gibi Dîn ü dil hasmı riyâ cellâdı takvâ hırsızı 159 1. Sînede bir lahza ârâm eyle gel cânım gibi Geçme ey rûh-ı revân ömr-i şitâbanım gibi 2. Perde-dâr anlardım el-hak goncayı gördüm seher Ol dahı leb-rîz-i çâk olmuş girîbânım gibi 3. Reşk-i Çin olmakda fikrim gelmedi ta‘bîre lîk Vasfı ol gîsûların hâb-ı perîşânım gibi 4. Geçmem ol gülden gül-âb almazdan evvel mûyunun 334 Her biri inbîk-i zehr-âb olsa müjgânım gibi 5. Cüst ü cû etdim yine cânâ Nedîmâ bendene Bir efendi bulmadım devletlü sultânım gibi 160 1. Bahşeden câm-ı safâya sübha-i mercânını Hiçe saymaz âlemin İskender ü Hâkânını 2. Dîdemin gördükde zûr-ı cûşiş-i tuğyânını Tutdu kûhun cûylar feryâd edüp dâmânını 3. Ayşa mağrûr olma kim bir iki günde goncanın Sîne-i sad-çâk eder gerdûn leb-i handânını 4. Sûru ba‘zın ba‘za mâtem-hîz olur ebrin görün Hande-i berk eyler efzun dîde-i giryânını 5. Nakd-i ümmîd ile pürdür ceyb-i subh ey dil hemân Vâm-hâh-ı âhın elden koyma sen dâmânını 6. Seyr eder eşk-i gül-âbı hande-i gül-goncada Âkıbet-bîn eyleyenler dîde-i irfânını 7. Rûy-ı tâbânın seher hâb içre bir kez seyreden Pençe-i hurşîdden girâ bulur müjgânını 8. Sînede teng olma ey dil kim seni der-bend eden Matla‘-ı kâm eyleyendir Yûsufun zindânını 9. Neyledin n'etdin Nedîmâ tîşe-i efkâr ile Bî-sütûn-ı feyz-i aşkın buldun âhir kânını 161 1. Bir şeker handeyle bezm-i şevke câm etdin beni Nîm sun peymâneyi sâkî tamâm etdin beni 2. Şu‘le serv-âsâ çıkar hâkimden ol yerlerde kim Pây-mâl-i tevsen-i âteş-hırâm etdin beni 335 3. Nükhet-i gîsû ile geldin bize âh ey sâkî Turra-i sünbül-sıfat âşüfte-kâm etdin beni 4. Cilve-i hüsnünle her mûyum perî-hîz olmada Aşk ile ser-tâ-kadem âyîne-fâm etdin beni 5. Böyle ser-mest ü harâb etme Nedîm-i zâr-veş Nîm sun peymâneyi sâkî tamâm etdin beni 162 1. Dili raks-âver eder sabredemem mâ-hasali Yüregim oynadı gördükde o çengî güzeli 2. Al eteklik olalı cûy-ı murâd üzre habâb Ber-hevâ etdi dili nağme-i der ten yeleli 3. Şevk ile vâ‘iz-i şehr atdı ridâsın çarha Böyle şâl oynuna çıkmadı dahı şeyh olalı 4. Bir perî eylemedi çâre dil-i nâ-çâre Mutrıbın çâk çâk-ı çâr-pâresine çarpılalı 5. Âsmanda bırakup zühre elinden çengi Def gibi kızdı yüzü dâireden çekdi eli 163 1. Aybdır kiri kalır destinde yüzde karesi Derhem ü dinâr ile aldanma cânım pâresi 2. Öyle bir dürr-i yetîm-i nâzı eyler perveriş N 'ola ol tıflın sadef-kârî ise gehvâresi 3. Gerdiş-i sâgar kadar hâlet verirdi âşıka Tıfl iken ol mest-i nâzın nergis-i bîmâresi 4. Etmesin bîhûde diller merhem-i la‘lin heves Hançer-i müşkîn-ı ebrûnun onulmaz yâresi 5. Gösterir âyîne-i zânûda bir gird-âb-ı hûn Hayret-âmuzân-ı aşkın gerdiş-i nezzâresi 336 6. N'ola gitse kendüden hayretle cân-ı nâ-sabûr Yâ seferdir yâ tahammül çünki aşkın çâresi 7. Dil yine ser-keştedir tîr-i hevâyî-veş Nedîm Bir kemân-ebrûnun olmuşdur meger âvâresi 164 1. Bir nîm neşve say bu cihânın bahârını Bir sâgar-ı keşîdeye tut lâlezârını 2. Dil gerd-i gamsız olma revâ mı ki Ka‘benin Ey hâce yılda bir süpürürler gubârını 3. Peykân gibi lebinde götür onu tîr-veş Aşkın cerîde tayy edegör reh-güzârını 4. Âhı yetişdi bülbül-i zârın ki bâğbân Çûb-ı duhân edindi gülün şâhsârını 5. Bir dem mi var ki âh ederek anmaya gönül Ey serv-kad seninle geçen rûzgârını 6. Şevk-ı tamâm va‘de-i ferdâyı dinlemez Reşk ona kim cihanda bu gün buldu yârını 7. İran-zemîne tuhfemiz olsun bu nev-gazel İrgürsün Isfahâna Sıtanbul diyârını 8. Düşmen ne denlü saht ise şâd ol ki ey Nedîm Seng üzre gösterir zer-i kâmil ayârını 165 1. Cûy gösterdi yine âyîne-veş rûy-ı güli Pençe-i mihr açdı hem-çün şâne zülf-i sünbüli 2. Şöyle gülşen pür-tarab kim gûşlar fark eylemez Kahkahâ-yı hande-i gülden nevâ-yı bülbüli 3. Eylemiş gûyâ ki Hak îcâd cism-i nâzükün 337 Eyleyüp âmîhte bûy-ı güle reng-i müli 4. Gülşen-i hüsnün görün sünbül-hevâ-yı gülşenin Ebr-i müşkin-veş dağıtdıkca nesîm ol kâküli 5. Tâze ma‘nî rû-nümâ nazm-ı selîsinden Nedîm Cûy gösterdi yine âyîne-veş rûy-ı güli 166 1. Görünmese gözüme ol perî-i her-câyî Karâr etdiremem cân-ı nâ-şekîbâyi 2. İzâr-ı yârı komuş yine rengden renge Görür müsün hele sahbâ-yı hâlet-efzâyı 3. Uçurma kendini ey kebk-i bü'l-aceb-reftâr O serv-i nâza düşer ihtizâz-ı ra‘nâyî 4. Sipihre başı erer en kemîne bendesinin Matâfım olsa n'ola dergeh-i felek-sâyî 5. Hücûm-ı nâle ile dâstân-ı Kaysı okur Garîb hâl ile gördüm Nedîm-i şeydâyı 338 GAZEL MÜSTEZADLAR 1 1. Bir görmek ile hüsnüne kıldın beni şeydâ Ey dil-ber-i ra‘nâ Etdi nigehin aklımı hem sabrımı yağma Ey gözleri şehlâ 2. Tâ haşre degin Hazret-i İsâ gibi ben de Olsam n'ola zinde Hecr-i gamın öldürmüş iken eyledi ihyâ Vaslın beni cânâ 339 3. Kurbân olayım destine kim ehl-i kalemsin Erbâb-ı rakamsın Yokdur hele küttâb arasında sana hem-tâ Ey ma‘nî-i yektâ 4. Yek-dâne yaratmış seni âlemde efendim Ey şâh-ı levendim Halk eylememiş bir dahı emsâlini hâşâ Allahu Te‘alâ 5. Ey şûh-ı vefâdâr-ı kerem-pîşe revâdır Mir'ata sezâdır Vassâf olalı hüsn ü kemâlâtına dünyâ A‘lâ vü ger ednâ 6. Mecnûn gibi gözden akıdup eşk ile seli Ey turrası Leylî Olmak görünür aşkın ile âleme rüsvâ Aldı beni sevdâ 7. Hûn eyledi bağrım feleğin cevr ü cefâsı Bîhûde edâsı Tâ eyleyeli sen gibi gül-ruhları peydâ Bî-çâre Nedîmâ 2 1. Ey şûh-ı kerem-pîşe dil-i zâr senindir Yok minnetin aslâ V'ey kân-ı güher anda ne kim var senindir Pinhân u hüveydâ 2. Sen kim gelesin meclise bir yer mi bulunmaz Baş üzre yerin var Gül goncasısın gûşe-i destâr senindir Gel ey gül-i ra‘nâ 3. Neylersen edüp bir iki gün bâr-ı cefâya Sabreyle de sonra Peymâne senin hâne senin yâr senindir 340 Ey dil tek ü tenhâ 4. Bir bûse-i can-bahşına ver nakd-i hayâtı Ger kâ'il olursa Senden yanadır söz yine bâzâr senindir Ey âşık-ı şeydâ 5. Çeşmânı siyeh-mest-i sitem kâküli pür-ham Ebrûları pür-çîn Benzer ki bu dildâr-ı cefâkâr senindir Bî-şüphe Nedîmâ 341 RUBA‘İLER 1 1. Sâkî nigehin tamâm kâr etdi bana 2. Hayretle cihan yüzünü târ etdi bana 3. Sahbâya bahâne bulma vallah billah 4. N'etdiyse o çeşm-i pür-humâr etdi bana 342 2 1. Duyduk iki yâr ahd berkitmişler 2. Bir manzarı hoş kenâra dek gitmişler 3. İhyâ edüp ol şebi tarabla hakkâ kim 4. Tecdîd-i berât-ı zevk u şevk etmişler 3 1. Rakkâs bu hâlet senin oynunda mıdır 2. Âşıklarının günahı boynunda mıdır 3. Doymam şeb-i vaslına şeb-i rûze gibi 4. Ey sîm-beden sabâh koynunda mıdır 4 1. Zâhirde egerçi cümleden ednâyız 2. Erbâb-ı nazar yanında pek a‘lâyız 3. Saymazsa hesâba n'ola ahbâb bizi 4. Biz zümre-i şâ‘iranda müstesnâyız 5 1. Gam çekme sipâh-ı gamdan ey sâki-i şeng 2. Pejmürde kılup hâtırı tutma dili teng 3. Gönderdi felek hisârın imdâdı içün 4. Kantarlar ile dâne-i tûp u tüfeng 6 1. Erbâb-ı dil oldu hep cüvâna meftûn 2. Hiç kalmadı bir zen ülfetinden memnûn 3. Ekser şu‘ârâ-yı asr kullanmazlar 4. Bikr olduğiçün sühanda tâze mazmûn 7 1. Meded ey mâh-rû şitâb eylersin 2. Cünbiş-i nâzükün bî-tâb eylersin 3. Ben seni ez-dil ü can sevdiğim 4. Hem bilirsin de hem itâb eylersin 8 1. Zannetme ki ra‘d u berkdir etdi gulû 2. Top şenliğidir hisârın ey sâkî bu 3. Âmîhte kıl tegerg ile sahbâyı 343 4. Sun rind-i mey-âşâma dolu üzre dolu 9 1. Âh âh o yâl ü bâl o kadd-i dil-cû 2. O kâmet o lahm ü şahm yâ hû yâ hû 3. Ser-tâ-be-kadem rek-be-rek mûy-be-mû 4. Pistân ü küs ü sürîn ü nâf ü pehlû 10 1. Ol muğ-beçe-i ferve-fürûş-ı dil-cû 2. Âşıklarının etmede zahmına rüfû 3. Kakum dilesem sîne-i billûrun açar 4. Semmûr desem cünbişe başlar ebrû 11 1. Efsûs Nedîm-i zâr u mihnet-dîde 2. Düşmüş vatanında gurbet-i câvîde 3. Sad hayf o gûne tâze-mazmûn-ı hüner 4. Bir beyte henüz olamamış küncîde 344 MATLA‘ ve MÜFREDLER 1. Âlem-veş nîze-i rümmâni oldukça çemen pîrâ Bula râyât-ı hâkân-ı cihan nusretle isti'lâ 2. Aşk bir sînede kim tarh-ı gülistan eyler 345 Dâğını gül elifin serv-i hırâman eyler 3. Gayri bir yâr ile yok kârım aman hey kâfir İ‘timâd etmez isen gel yüregim yar da gör 4. Hem nigâhı hem ebruvânı urur Beni hem tîri hem kemânı urur 5. Bu nâzük lâle-i zîbâ ki olmuş nâmı gül-ruhsâr Ola hünkârımın bezminde sad şevk ile hidmetkâr 6. Hatt-ı reyhânın ki nesh-i nüsha-i reyhânedir Çeşm-i mestin nergisî hattıyle bir mey-hânedir 7. Hemîşe bu müferrih lâle-i dil-cûy-ı hüsn-âmiz Ola ismi gibi bezm-i şehenşâha ferah-engîz 8. Bâde peymânesi çek sürme çeküp neylersin Öyle dünbâle ki var çeşm-i siyâhında senin 9. O şûhun la‘l-i şîrîni gamiyle hâk olan zârın Nebâtın mı yedin tûtî ki mercan oldu minkârın 10. Gördügüm günden beri sad-dâne hâl-i ruhların Dilde tesbîhimdir ol fülfül gibi çok benlerin 11. Serde fikr-i tal‘atın berk urdu medhûş oldu dil Sînede aşkın zeban depretdi hâmûş oldu dil 12. Etdigi lutf u mürüvvetleri devrinde o Cem Serçe parmağı kadar eylememişdir Hâtem 13. Gel ey gönül yine bir âh-ı hasret eyleyelim Sipihri tahta-i meşk-i felâket eyleyelim 14. Zât-ı pâk-i pâdişâhîdir cihân-ârâ olan Lutfudur sermâye-bahş-ı behcet-i dünyâ olan 15. Rişte-i ten zeyn olaldan katre katre kandan Yüz çevirdim sübha-i sad-dâne-i mercândan 346 16. Kıl nigeh bâlâ-bülendânın hat-ı ruhsârına Bak sipâh-ı işvenin râyât-ı mushaf-dârına 17. Gülşen-i âlemde etdikce çerâğan mihr ü mâh Lutf-ı Mevlâ ola şevk-efrûz-ı tab‘-ı pâdişâh 18. Açılmış görmedik yâri der-âgûş eyleyenlerde Onunçün çâk-i dâmen dahı olmaz pîrehenlerde 19. Yakup fürûğ-ı rûhu tâze dâğ dâğımıza Kuloğlu dil-beri âteş kodı ocağımıza 20. Görünce sînesinde tâb-ı mihr-i rûyun âh etdim Bana bir sîm pertev-sûz ile dil-ber duhan yakdı 21. Edüp zuhûr-ı hat-ı sebz-fâm-ı jengârî Dü hâbe mahmile dönmüş harîr-i ruhsârı 22. Her kaçan ol mâh-rûy-ı nûr-feşan pırlar geçer Ebre girmiş gûyiyâ hurşîd nihan yerler geçer 23. Açılır elbet nesîm-i nev-bahâr essin hele Zülf-i şeb-bûlar arasında ruh-ı gül-penbeler Kaynakça 347 Altun, Işıl (2000). “Bir Mütareke Dönemi Dergisi Daha: Şâir Nedîm”. Yedi İklim. 121 (Nisan), 49-52. Ceylan, Ömür (2011). "Büyüyen Gölgeler Yüzyılı: 18. Asır Klasik Türk Şiiri”. Bağ Bozumu. İstanbul: Kesit Yayınları. Enginün, İnci-Zeynep Kerman (1991). Ahmed Hâşim Bütün Eserleri, III. İstanbul: Dergâh Yayınları. Erünsal, İsmail E. (2009). “Şâir Nedîm’in Muhallefâtı”. Journal of Turkish Studies- Türklük Bilgisi Araştırmaları (Prof. Dr. Cem Dilçin’e Armağan). 33/I, 255-274. Gölpınarlı, Abdülbaki (1951-1972). Nedîm Divanı. İstanbul. Halil Nihat [Boztepe] (1338-40). Nedîm Divanı. İstanbul. Horata, Osman (2003). “Lale Devri’nde Bir Safevî Elçisi: Murtaza Kulu Han (Namî) ve Ona Yazılan Nazireler”. Journal of Turkish Studies. 27/II, 253-259. İrepoğlu, Gül (1999). “Lâle Devrinin Çelebi Nakkaşı: Levnî”. Sanat Dünyamız. 73, 235-243. İrepoğlu, Gül (2003), Gölgemi Bıraktım Lale Bahçelerinde, İstanbul: Doğan Kitap. Macit, Muhsin (1997). Nedîm Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları. Macit, Muhsin (1999). “Mahallîleşme Cereyanı ve Nedîm”. Osmanlı 9. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 711-717. Macit, Muhsin (2010). Nedîm Hayatı, Eserleri ve Sanatı. 4. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları. Mazıoğlu, Hasibe (1992). Nedîm’in Divan Şiirine Getirdiği Yenilik. Ankara: Akçağ Yayınları. Özgül, M. Kayahan (2006). Divan Yolu’ndan Pera’ya Selametle. Ankara: Hece Yayınları. Özgül, M. Kayahan (2006b). Osmanlı’nın Hazânında Gazel Dökümü: Modern Türk Şiirini Ararken. Ankara: Hece Yayınları. Sevgi, Ahmet- M. Özcan (1996). Ali Canip Yöntem’in Eski Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri. İstanbul. Silay, Kemal (1994). Nedîm And The Poetics Of The Ottoman Court: Medieval Inheritance And The Need For Change. Bloomington. 348 Süleyman Sadettin (2002). Mecelletü’n-Nisab. Tıpkıbasım, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Tanpınar, Ahmet Hamdi (1977). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları. Tanpınar, Ahmet Hamdi (1982). 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi. Tevfik Fikret (1984). Rübâb-ı Şikeste. Hazırlayan: Asım Bezirci, İstanbul. Yetiş, Kâzım (1989). Nâmık Kemal’in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları. İstanbul. Yöntem, Ali Canip (1948). “Nedîm’in Hayatı ve Çağdaşlarının Üstündeki Tesirleri”. III. Türk Tarih Kongresi (15-20 Kasım 1943)