bakî divanı

 Belâ ‘ âşıklara rûz-ı ezelde kısmet oldukda Tabîbüm derd-i hicrânuñ dil-i bîmâre düşmişdür 153 3 Benefşe kendüyi zülfüñe teşbîh itse incinme Ki ol bir şâhid-i kâşânedür bâzâre düşmişdür 4 Ser-i zülfüñle zencîrin sürer dîvânedür sünbül Gam-ı hâlüñle yanup lâleler kühsâre düşmişdür 5 Meded Bâkîye ey pîr-i mugân bir cür’ a himmet kıl Elin alup ayaklandur ki ol bî-çâre düşmişdür -174- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Sevdügüm kadd-i bülendin gösterür Hûb olan elbette kendin gösterür 2 Dil-rübâlar mâ’il-i ‘ uşşâk olur Bir birine derd-mendin gösterür 3 Âşık oldum bir sipâhî-zâdeye Hışm idüp baña levendin gösterür 4 Yügrük atuñ kılıcuñ keskin didüm Gâh tîgın geh semendin gösterür 5 Bâkî Mecnûnuñ olupdurur didüm Ol saçı Leylâ kemendin gösterür -175- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Serv ile kâmetüñe kimse dimez hem-serdür Müntehâ kâmetüñ andan dahı bâlâterdür 2 Gül dirin gülmez açılmaz baña ol gonca-dehen Gâlibâ hep yüzine gül didügüme terdür 3 Seyr-i deryâya ne hacet dem-i sahrâ geldi Gûyiyâ sahn-ı çemen şimdi yem-i ahdardur 4 N’ola gül şevkine çalup çagurursa bülbül Mutrıbâ ol dahı başka başına mehterdür 5 Şöyle şol kan olacagı bize sunsun Bâkî Nev-bahâr irdi gedâlar içecek demlerdür 154 -176- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Nâr-ı hecrüñle olan sînemde yir yir dâglar Hâlüme rahm itdüginden dem-be-dem kan aglar 2 Şöyle beñzer mübtelâdur bir perî dîdârına Eşk-i ‘ âşık gibi aglayup akar ırmaglar 3 Düşeli şîrîn lebüñ sevdâsına cânâ göñül Hoş gelür Ferhâdveş ben nâ-tevâne taglar 4 Gûyiyâ yir yir açılmış lâlelerdür hâkde Sîne üstinde görinen tâze tâze dâglar 5 Başını alur giderdi Bâkî derdüñden senüñ N’eylesün ey serv-kad ümmîd-i vasluñ baglar - 1 7 7- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Ne revâdur ki müjeñle kaşuñ el bir ideler Beni öldürmek içün re’y ile tedbîr ideler 2 Müşg ü ‘ anber ezilürken göricek kâkülüñi Yine anlar başuñ üstinde senüñ yir ideler 3 Zahm-ı tîr-i müjeñ ile ger ölem ey kaşı ya Üstühânum alalar kavs ile zih-gîr ideler 4 Beni öldürmege gel ey püser ihmâl itme Atalar dimediler hayr işi te’hîr ideler 5 Görse seyrinde seni bir gice nâ-geh Bâkî Hep mu’ abbirler anı vuslata ta’ bîr ideler -178- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Başdan meclisde sâkîler karârum aldılar Çekdiler evvel elümden ihtiyârum aldılar 2 Hâr-ı hecrüñde görüp hâlüm baña öykündiler Bülbülân-ı bâg-ı ‘ âlem âh u zârum aldılar 155 3 Zâglar bir kebk-i ra’ nâdan üşüp ayırdılar Şâh-bâz-ı ‘ aşk iken elden şikârum aldılar 4 Saff-ı müjgânın görüp ol şâha dil virdüm hemân Tûp-ı gabgabla beden gibi hisârum aldılar 5 Sîneme çeksem elifler dâglar yaksam n’ola Bâkıyâ bir serv-kâmet gül-’ izârum aldılar -179- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün fa’ ûlün 1 Hayâlüñ ‘ âşıka eglence besdür Visâlün istemek zâ’id hevesdür 2 Ucından zülfüñüñ çok baş kesildi Meded ‘ ömrüm anı bir pâre kesdür 3 N’ola ger sohbetine tâlib olsak Katı şevk ehlidür ehl-i nefesdür 4 ‘ İzâruñda şehâ hâl-i siyâhuñ Şeker üstine konmış bir megesdür 5 Ser-i kûyuñdaki efgân-ı Bâkî Hicâzuñ kâfilesinde ceresdür -180- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Nat’ -ı zemîne at salıcak fâris-i bahâr Düşdi şükûfeler hep öñine piyâdevâr 2 Sildi süpürdi sahn-ı çemende gubârı bâd Yeldi yopurdı turmadı ferrâş-ı rûzgâr 3 Tâvûsvâr cilveler itmekde bâgda Gûyâ ki nev-’ arûsa dönüpdür şükûfezâr 4 ‘ Ayşuñ zamânı ‘ işretüñ eyyâmıdur diyü ‘ İşretgeh-i çemende salar ellerin çenâr 5 Sahn-ı çemende servi kenâr eylesem diyü Dökilmede saçılmada etrâfa cûybâr 156 6 Sen hâr ile salınmada gülzâr-ı dehrde Ben zâr olam reva mıdur ey serv-i gül-’ izâr 7 Bâkî bu demde seyr-i gülistân idenlerüñ Ayagına çemen zer ü gevher ider nisâr -181- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Bahâr eyyâmı geldi tâze ‘ âşıklık zamânıdur Sular cûş itdügi demdür bulanıklık zamânıdur 2 Çemende su gibi sûfî şarâb içmek gerek şimdi Behey sûfî bu mevsimler ne ayıklık zamânıdur 3 Müdâm içen münâfıkdur dimiş minberde bir vâ’ iz Ne çâre hey müselmânlar münâfıklık zamânıdur 4 Açılsun göñlümüz sâkî kadeh şun var ise bâkî Temâşâ eyle âfâkı çü açıklık zamânıdur 5 Senüñ nazm-ı ciger-sûzuñ tutupdur dehri ey Bâkî Gözin açsun kamu şâ ’ ir uyanıklık zamânıdur -182- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Oklaruñ kim tende zahm-ı hûn-feşâna girdiler Öldürüp ben hasteyi yok yire kana girdiler 2 Gözlerüñ sabr u karâr u ‘ aklı târâc itdiler Şol harâmîler gibi kim kârbâna girdiler 3 Cân evinden hânmânum aldı düzd-i gamzeler Olmadı hîç kimse vâkıf nâzükâne girdiler 4 Sîm-tenler cûybâr-ı eşkümi akıtdılar Der-kenâr olmag içün âb-ı revâna girdiler 5 Halka-i zikre girüp ‘ âşıklar itdiler semâ’ Ehl-i diller ‘ aşk odına yana yana girdiler 6 Sîne-i pür-dâğ-ı Bâkîde gezer nâveklerüñ Serv-kadler gonca-femler gülsitâne girdiler 157 -183- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Meclisüñde şol ki dâ’im sâkıyâ sagar çeker Hayl-i gam tâlânına her cür’ ası leşger çeker 2 Mâ’î câmen üzre şemşîrüñ takınsan nâz ile San melekler âsmâne ey kamer ejder çeker 3 Gül-şen-i bâğ-ı mahabbetde diker taze nihâl Her elif kim sîneme ol kâmeti ‘ ar’ ar çeker 4 Kâtib-i gam nâme-i a’ mâl-i ‘ aşkum yazmaga Tîg-i dil-ber şerhalardan sîneme mıstar çeker 5 Çarh bir sarrâfdur mihr ile meh mîzân aña Çâr-sûy-ı dehr içinde gice gündüz zer çeker 6 Gülsitân-ı tende oldı çeşm-i pür-hûn bâğbân Hâk-pâye tuhfe ey gonca gül-i ahmer çeker 7 Bâkıyâ gökde şihâb atılmadı Mirrîh-i çarh Rûy-ı yâre öykünür diyü mehe hançer çeker -184- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Ehl-i diller şiken-i zülfüñe şebbû didiler ‘ Âlemi kıldı mu’ attar nice şeb bu didiler 2 Götürüp ayağı rindân-ı selef kesretden Çekdiler câm-ı fenayı bize yâ Hû didiler 3 Nâfeye beñzedicek hâlüñi erbâb-ı nazar Nergis-i mestüñi yâd eyleyüp âhû didiler 4 Ölmedin yoluña cân virmege ‘ ahd itmiş idüm Şol zamân ‘ âlem-i ervâha ki mûtû didiler 5 Gördiler hançerüñüñ zahmı virür câna hayât ‘ Âşık-ı teşne-cigerler bir içim su didiler 6 İltifâtuñ göricek Bâkîye kapuñda şehâ Hased ehli nice bir bunda gelür bu didiler -185- 158 Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Lebüñle çeşmüñe ‘ âlem bizi dil-dâdedür dirler Su sorsak pür-humâr ancak su içsek bâdedür dirler 2 Nihâl-i serv-i bâlâñuñ görenler ‘ aksini suda Ayaguñ öpmege düşmiş saña üftâdedür dirler 3 Sözüm vasf-ı leb-i la’ lüñle hem rengîn ü hem şîrîn ‘ Adûlar nükteyi fehm eylemezler sâdedür dirler 4 Kapuñda hâk-i râh olmak baña va’llâhi rif’atdür Egerçi kim beni düşkün sanup üftâdedür dirler 5 Ruhuñ vasfıyla Bâkînüñ görüp güftâr-ı rengînin Nazardan düşmesün lutf eyle merdüm-zâdedür dirler -186- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Dil-i mahzûna vuslatdan firâk-ı dil-rübâ yigdür Cihânda yâr-i hâdisden kadîmî âşinâ yigdür 2 Kapuñda kullara zulm ü cefâ itme vefâ eyle Benüm şâh-i cihân-tâbum kerem eyle vefâ yigdür 3 Ayak basmak ne lâzım meclis-i ‘ uşşâka ey sûfî Rakîb-i bed-likâ ile ırakdan merhabâ yigdür 4 Dilâ bir nev-cevânı sev vefası olsun olmasun Cihânda ‘ aşksuz olmakdan ise mübtelâ yigdür 5 Güşâde olmaga dem-beste iken gonca-i hâtır Elüñde gül gibi câm-ı şarâb-ı dil-güşâ yigdür 6 Şeb-i fürkatde ey Bâkî tülû’ -ı mihr-i enverden Bu göñlüm hanesin rûşen iden ol meh-likâ yigdür -187- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Öper meclisde la’ l-i dil-beri peymâneler vardur Sunar destin ser-i zülf-i nigâra şâneler vardur 2 Cihâna savt-ı zencîr-i cünûnı gulgule salmış 159 Bu gün vîrânelerde ey perî dîvâneler vardur 3 Seg-i kûyuñ sifâlin sâgar-ı Cemşîde virmezler Hârâbat illerinde sâkin-i mey-hâneler vardur 4 Sevâd-ı çeşm-i havrâya degişmez âdem ey sûfî Saçılmış hırmen-i hüsninde yâruñ dâneler vardur 5 Sipihrüñ bu tokuz peymânesin bir demde ey Bâkî Mahabbet meclisinde nûş ider mestâneler vardur -188- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Mest olup ‘ âşık-ı rüsvâ yakasın çâk eyler Düşüben kûy-ı harâbâta özin hâk eyler 2 Bilmezem nice göreyüm ben o mâhuñ yüzini Bakıcak gün yüzine gözümi nemnâk eyler 3 Sûziş-i ‘ aşkuñ ile âh idicek ben her dem Şerer-i âteş-i dil ‘ azmini eflâk eyler 4 Dil-i dîvâne senüñ görmeyeli zülf ü ruhuñ Sanma cânâ giceden gündüzi idrâk eyler 5 Görüp agyâruñ elinde ayagın dildâruñ Bâkî gamdan çeküben yakasını çâk eyler -189- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Nazm-ı rengînüme kim vasf-ı leb-i dil-berdür Diyemez kimse nazîre katı rengînterdür 2 Gonca mecmû’ asınuñ her varak-ı rengîni Vasf-ı la’ l-i leb-i dildâruma bir defterdür 3 Görmedin dîde yüzin oldı göñül âşüfte Göñlüme çeşm-i güher-bâr bu yüzden terdür 4 Sanki kûyuñda felek encüm-i seyyâre ile Bir nice ahker ile tûde-i hâkisterdür 5 Bâkıyâ duhter-i rez girdi yine meydâne 160 Ayagın kim çekebilürse er oglı erdür -190- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Dehân-ı gonca-i hamrâda gûyâ jâleler yir yir Olupdur la’ l-i dil-berde dilâ tebhâleler yir yir 2 Dilerlerse dür-i dendân-ı la’ l-i dil-beri ey dil Revâdur âşinâlar bahr-i ‘ aşka talalar yir yir 3 Görenler ruhlaruñda halka halka zülfüñi dirler Meh-i bedr ile san kim cem’ olupdur hâleler yir yir 4 Görinen cism-i zerdümde degüldür dâg-ı hûn-âlûd Bitüpdür sahn-ı sahrâ-yı belâda lâleler yir yir 5 Kaçan mestâne gezsen çâr-sûy-ı dehri ey Bâkî Olur ol demde peydâ her tarafdan nâleler yir yir ZÂ’ -191- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Biz ki tab’ -ı pâk ü kalb-i pür-safâya mâliküz Gûyiyâ Âyîne-i ‘ âlem-nümâya mâliküz 2 Hânmânı n’eylerüz bu günbed-i mînâda biz ‘ Âlemüñ sultânıyuz sırça sarâya mâliküz 3 Cismümüz şekl-i murakka’ dur ser-â-ser dâgdan Şimdilik ‘ âlemde bir kühne kabâya mâliküz 4 Yaşumuz deryâlara döndürdi cevr-i rüzgâr Hâliyâ ey mâh-rû bahr-i belâya mâliküz 5 Yakdı yandurdı gamuñda dûstum düşmen beni Didi kim biz dûzah-ı cevr ü cefâya mâliküz 6 Tîre-dildür lâle-i Nu’ mânı ‘ arz itmeñ bize Gül gibi câm-ı şarâb-ı dil-güşâya mâliküz 7 Ser-firâz olsak bu devr içre ‘ aceb mi Bâkıyâ Biz sürâhîveş bu gün rengin edâya mâliküz 161 -192- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Fermân-ı ‘ aşka cân ile var inkıyâdumuz Hükm-i kazâya zerre kadar yok ‘ inâdumuz 2 Baş egmezüz edânîye dünyâ-yı dûn içün Allâhadur tevekkülümüz i’ timâdumuz 3 Biz müttekâ-yi zer-keş-i câha tayanmazuz Hakkuñ kemâl-i lutfınadur istinâdumuz 4 Zühd u salâha eylemezüz ilticâ hele Tutdı egerçi ‘ âlem-i kevni fesâdumuz 5 Meyden safâ-yı bâtın-ı humdur garaz hemân Erbâb-ı zahir añlayamazlar murâdumuz 6 Minnet Hudâya devlet-i dünyâ fenâ bulur Bâkî kalur sahîfe-i ‘ âlemde adumuz - 1 9 3 - Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 ‘ Âlemde zerre deñlü degülken vücûdumuz Müşkil budur ki zerreden artuk hasûdumuz 2 Evtâr-ı çeng-i bezm-i safâdur sanur gören Künc-i belâda gözden akan iki rûdumuz 3 Tâc-ı zümürrüdî görinür var ise meger Bâlâ-yı serde illere dûd-ı kebûdumuz 4 Zer-beft câme geydi ser-â-ser sanur gören İtse ihâta cismümüzi yanar odumuz 5 Bâkî metâ’ -ı nazm ile bâzâr-ı dehrde Cevr-i li’âm u mihnet-i eyyâm sûdumuz -194- 162 Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Dehen-i goncada ol la’ l-i şeker-bâr olmaz Bülbül-i bâgda bu lezzet-i guftâr olmaz 2 Bulmadum câna gamuñ gibi muvâfık mahrem Çok olur yâr velî yâr-ı vefâdâr olmaz 3 Nice pinhân ideyin sînede dâg-ı ‘ aşkuñ Gül gibi zâhir olan nesneye inkâr olmaz 4 İde gör var ise lutfuñ beni söyler sanma Gencdür nakd-i visâlüñ aña ikrâr olmaz 5 Şöyle nâz uyhusına varmış o yâr ey Bâkî Ki cihân halkı figân eylese bî-dâr olmaz -195- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Dilâ bezm-i cihânda kimse âhir pâydâr olmaz Müdâm elden koma ayagı fursat ber-karâr olmaz 2 Sakın Mecnûnı sanmañ ehl-i ‘ aşkuñ ihtiyârıdur Güzel sevmekde zîrâ kimseye hîç ihtiyâr olmaz 3 Kenâr itsem diyen ol gevheri ka’ r-ı yem-i gamdan Kenâra çıkmasun hergiz ki gevher der-kenâr olmaz 4 Ne kanlar agların hecrinde yâruñ derd-i fürkatden ‘ Aceb bir dem mi vardur çeşm-i pür-hûn eşk-bâr olmaz 5 Ol âhûyı saña sayd ola sanma iltiyâmından Öñüñce kaçar ammâ Bâkıyâ âhir şikâr olmaz - 1 9 6 - Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Gören dil ân-ı hüsnin va’ de-i cânâne katlanmaz Belî âşıkda sabr olmaz göñül ol âne katlanmaz 2 Hevâdan men’ ider pendüñi muhkem sanma ey zâhid Kırar zencîr-i pûlâdı dil-i dîvâne katlanmaz 3 Nasîhat diñlemez tâlib olınca şevk-i dil gâlib Vücûdın şu’ le-i şem’ a salar pervâne katlanmaz 163 4 Göñül çeng-i mahabbetde yine şabr itse mümkindür Reg-i cân lîk zahm-i nâhun-ı hicrâne katlanmaz 5 Yiter hatt u ruh-ı sâkî bu bezme zînet ey Bâkî Kadeh nûş it ki dil vakt-i gül ü reyhâne katlanmaz -197- Fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Her nefes dûd-ı âha mensûbuz Ya’ nî dûd-ı siyâha mensûbuz 2 Tûtiyâ-yı basar letâfetde Yine bir hâk-i râha mensûbuz 3 Kevkeb-i bahtumuz sa’ îd olmaz Çünki baht-ı siyâha mensûbuz 4 Gayra baş egmesek ‘ aceb midür İşigi secdegâha mensûbuz 5 Yakamaz bedr-i âfitâb-ı sitem Bir yüce bârgâha mensûbuz 6 Cünd-i gam şâhısın ne gam Bâkî Bunca hayl ü sipâha mensûbuz -198- Mefâ’ îlün fe’ ilâtün mefâ’ îlün fe’ ilün 1 Bisât-ı ‘ ayşa kadem basdı nâz ile nev-rûz Şükûfe perde-sarây-ı ‘ ademden itdi bürûz 2 Ne hûb-dem ne kıyâmet-zamân olur bu kim Nücûm indi yire yir yüzine çıkdı künûz 3 Hemîşe hurrem ü handân elinde sâgar-ı zer Felekde olmaya gün gibi rind-i ‘ âlem-sûz 4 Togarsa matla’ -ı subh-ı safâdan ol meh-rû Zehî sitâre-i ferhunde tâli’ -i fîrüz 5 Henüz gonca murâkıb derûn-ı perdede gül Ümîd bu ki ide ‘ an-karîb keşf-i rümûz 6 Cemâl-i yâre nazar kıl derûnuñ it rûşen Ki nûr-bahşdur ol tal ‘at-i cihân-efrûz 164 7 Derûna tâb-ı ruhi düşmeyince ey Bâkî Ne câm-ı sâfda buldum safâ ne sâzda sûz -199- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Eger biñ zahm ura gamzeñ ten-i curyâne incinmez Ucından tek hemân bir hisse çıksun câne incinmez 2 Gam u gussa dil-i ‘ uşşâka yârân-ı safâdandur Göñül hazz eyler anlardan kişi yârâne incinmez 3 Dil-i sad-çâk o mûy-ı müşg-bûnuñ bendine kalmaz Çeker zülf-i dil-âvîzüñ cefâsın şâne incinmez 4 Döker ‘ âşık yoluñda dâne dâne gevher-i eşki Yatur hâk-i mezelletde yine bir dâne incinmez 5 Zebân-ı ta’ n-ı a’ dâdan perîşân olma ey Bâkî Hezârân tîşe-i âzâr ururlar kâne incinmez -200- Fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Dil teb-i hecr-i yâre katlanmaz Kimse ihrâk-i nâre katlanmaz 2 Rind olan câm alur eline müdâm Lâleveş nev-bahâre katlanmaz 3 Gül-i maksûd ele getürmez o kim Zahmet-i zahm-ı hâre katlanmaz 4 Kullanur zevrak-ı meyi sâkî Çekdürür rûzgâre katlanmaz 5 Tevbe âsân idi velî ‘ âşık Bâde-i hoş-güvâre katlanmaz 6 Belki dil sabr ideydi ammâ ‘ ömr Va’ de-i vasl-ı yâre katlanmaz 7 Bir çakım kav olur gamuñda göñül Tutışur bir şirâre katlanmaz 165 8 Sözi vâ’ iz dırâz ider ‘ ârif Ol asıl yâdgâra katlanmaz 9 Neye dirlerse katlanur Bâkî Mihnet-i intizâre katlanmaz -201- Mef’ ûlü mefâ’ îlü mefâ’ îlü fa’ ûlün 1 Feryâduma ol kâmeti şimşâd yitişmez Beñzer ki anuñ gûşına feryâd yitişmez 2 Ser-menzile ‘ uşşâk irişür cümleden evvel Ol mertebeye sa’ y ile zühhâd yitişmez 3 Âhumdan öñürdi yitişür kapuña eşküm Germiyyet ile şöyle gider bâd yitişmez 4 Yollarda kalur râh-rev-i Ka’ be-i vasluñ ‘ Ömr âhir olur mevt irişür zâd yitişmez 5 Bu ‘ arsada Bâkî nice üstâda yitişdi ‘ Â- lemde bu gün aña bir üstâd yitişmez -202- Müfte’ ilün mefâ’ ilün müfte’ ilün mefâ’ ilün 1 Gûş senüñ haberlerüñ almaga olsa çâremüz Kâş kulagumuz kadar eyleyelerdi pâremüz 2 Çeşm-i sitâre gibi biz alçaga nâzır olmazuz Himmetümüz bülenddür kaddüñedür nezâremüz 3 Nevbet-i iştihârumuz bâm-ı felekde çalınur Gulgule saldı ‘ âleme velvele-i nekâremüz 4 Dilde hırâş-ı hâr-ı gam dîdede eşk dem-be-dem ‘ Arz olınur cenâbuña gizlümüz âşikâremüz 5 Dâg-ı siyâh-ı sinemüz örtile mevc-i eşk ile Bir gün ola ki Bâkıyâ görmeye kimse karamuz -203- 166 Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Gerçi dil turrañ elinden yakasın kurtaramaz Ruhuña meyl idene zülf-i siyâh el karamaz 2 Âşıkı şürb-i müdâm eylese ma’ zûr tutuñ Gözine gelmiyecek sevdügine yalvaramaz 3 Her perî-rûnuñ olur meyli rakîb-i dîve Cân u dil virmek ile bunlara âdem yaramaz 4 Şâneden zahm irişür diyü dil-i mecrûha Sakınur hâtır-ı âşüfteyi zülfın taramaz 5 Harem-i vuslatuña izn-i şerîf olmayıcak İşigüñ Ka’ besine Bâkî-i bî-dil varamaz -204- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Derd ü gam bezmine kaddüm gibi bir çeng olmaz Nâylar nâlelerüm sâzına âheng olmaz 2 Kankı gündür ki senüñ seng-i gamuñ zahmından Günbed-i çarh-ı felek başumuza teng olmaz 3 Olamaz meşreb-i rindâna muvâfık şol kim Câmveş bâde-i gül-gûn ile hem-reng olmaz 4 İçeyin ‘ âleme rüsvây olayın n’olsa gerek ‘ Âşıkam ‘ âşık-ı bed-nâma gam-ı neng olmaz 5 Âl ile ruhlaruñ alsun dil-i Bâkîyi hemân Aña ey şûh-ı cihân böyle güzel reng olmaz -205- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Kızarur bâdeden ol nergis-i mestâne biraz Mey-i nâb içse gözi mâ’il olur kana biraz 2 Çekemez kimse ayagum diyü lâf urma iñen Sâkıyâ elleşelüm gel berü meydâne biraz 3 Câna kâr eylemesün dârû-yı kattâl-i gamı Mey-i gül-gûn içelüm bârî hakîmâne biraz 167 4 Behremend eyler idi bûs-ı lebüñden cânı Dönmese tursa eger ‘ ahdine peymâne biraz 5 Nice bir dagdaga-i bahs u cidâl ey Bâkî Varalum ‘ ayş idelüm meclis-i rindâne biraz -206- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Var mı bir dîvâne kim geşt-i beyâbân istemez ‘ Uzlet idüp halkdan bir beyt-i ahzân istemez 2 Fakr küncin ihtiyâr itdi şu kim kâni’ olur Şem ‘ ası şems olsa bakmaz tâk-ı eyvân istemez 3 Dûd-ı âhın serv idüp kanlu yaşın gülşen bilen Eylemez serve nazar seyr-i gülistân istemez 4 Hoş gelür aña rebâb âvâzesi gavgâsı yok Pâdişâh-ı ‘ aşk olanlar kûs-ı hâkân istemez 5 Derd-i yâr ile şunuñ kim başı hoşdur Bâkıyâ Ölmege cânlar virür derdine dermân istemez -207- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Ancak rakîb cevri degül infi’ âlümüz Hat geldi la’ l-i yâre odur bu melâlümüz 2 Bend-i belâdan olmaduk âzâd bir nefes Zülfüñ hevâsı olalı dilde hayâlümüz 3 Gîsûlaruñ firâkı helâk eyledi bizi Boynuña alma ey saçı Leylâ vebâlümüz 4 Vasf ideli miyân u lebin ol perîveşüñ Nâzük hayâl ile añılur kîl ü kâlümüz 5 Geh şi ’ r ü geh gazel diyü dildâra Bâkıyâ ‘ Arz iderüz nezâket ile hasb-i hâlümüz SİN -2 0 8 - 168 Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Gel ey sâkî bulınmaz böyle ‘ âlî dil-güşâ meclis Getür câm-ı musâffâyı kim olsun pür-safâ meclis 2 Piyâle ‘ aksi mir’ât-ı felekde âfitâb olsun Fürûg-ı sâgar-ı sahbâdan olsun pür-ziyâ meclis 3 Şarâb Âb-ı hayât u câm-ı zerrîn âfitâb olsa Cinân içre gerekmez baña cânân olmasa meclis 4 Kadeh kan aglayup def sîne döger ney figân eyler Meger derd ü gam-ı ‘ aşka olupdur mübtelâ meclis 5 Kadeh fıskıyye mey su halka-i rindân anuñ havzı Sarây-ı şevka şadırvan olupdur Bâkıyâ meclis -209- Mef’ ûlü Fâ’ ilâtü Mefâ’ îlü Fâ’ ilün 1 Zülf-i nigâre şâneveş olursa dest-res Mikrâz gibi rişte-i peyvend-i gayrı kes 2 Kim gûş ururdı kavline meclisde def gibi Nây olmayaydı nâle-i ‘ uşşâka hem-nefes 3 Guftâra kâdir olsa eger çalmasa dili Takrîr iderdi derd-i derûnum saña ceres 4 Bâzâr-ı dehr içinde gözüme tokınmadı Hâl-i ‘ izâr-ı yâr gibi ‘ anberîn meges 5 Bâkî hevâ-yı ‘ aşk ne müşkil belâ imiş Benden nasîhat ister iseñ eyleme heves -210- Fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Sînene ‘ aşk ile elifler kes Bilsün ol servi sevdügüñ her kes 2 N'ola dilden figân u zâr itsem Dili ucından iñlemez mi ceres 3 Hâkümi kûy-ı yâre irgürdüñ Turma ey bâd-ı subh olup esen es 169 4 Oda yandı hezâruñ âhından Sanma zeyn oldı güller ile kafes 5 ‘ Aşk yolında baş gide Bâkî Başdan gitmeye hevâ vü heves -211- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Pür-hevâdur ney gibi ‘ aşkuñla tab’ -ı pür-heves Derd-i dilden bâ-haber ‘ âlemde yok bir hem-nefes 2 Çâk çâk itsün beni şemşîr-i gamzeñ şâneveş Zülfüñe tek ‘ âkıbet olsun müyesser dest-res 3 ‘ Aşkuñuñ deryâsına nisbet vücûd-ı kâ'inât Mevc-i bahr-i bî-kerân üzre bir avuç hâr u has 4 ‘ Âkil oldur gelmeye dünyâ metâ’ ından gurûr Müddet-i devr-i felek bir demdür âdem bir nefes 5 Devr elinden Bâkıyâ gam çekme âlem böyledür Gül nasîb-i hâr u has bülbül giriftâr-ı kafes -212- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Hûn-ı kebûter ile pür olup yine kü'ûs Devr-i piyâle göstere mi dîde-i hurûs 2 Meclisde câm-ı la’ l-i lebüñ vasfın eyledüm Tahsînler itdi cür’ a bana kıldı hâk-bûs 3 Ruhsâr-ı şâf u pâki ham-ı zülf-i yârda Âyînedür ki deste vü pervâzı âbnûs 4 Câm-ı cihân-nümâ-yı cemâlin göreydi ger İtmezdi vaz’ -ı âyine ferzend-i Fîlekûs 5 Ebrû-yı ‘ anberîn ile mihrâb-ı dîndür Ruhsâr-ı âteşîn ile ol kıble-i Mecûs 6 Evsâf-ı la’ lüñ ile pür-efsûndur sözüm 170 K’eyler okınsa çihre-i a’ dâyı senderûs 7 Bâkî suhanda nevbet-i şâhî saña degüp Dehlûda gûş-ı Husreve irdi sadâ-yı kûs ŞIN -213- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Yazdı nakkâş-ı kazâ levh-i bahâristâne nakş Bagladı nev-rûzda bülbül bir üstâdâne nakş 2 Bulmaya ol hadd-i gül-gûn üzre hattuñ hâletin Müşg-i terden yazsalar berg-i gül-i handâne nakş 3 Âb-rûyuñdan irer âyîne-i hûrşîde tâb Tâb-ı zülfüñden düşer levh-i zamîr-i kâne nakş 4 İşigüñ hûn-âbe-i eşkümle reng-âmîz idi Yazmadın nakkâş-ı kudret bu bülend eyvâne nakş 5 Peyker-i zerd ü nizârum var iken ‘ âkil midür Hey’et-i Mecnûn yazan sûretger-i dîvâne nakş 6 Rûy-ı zerd ü eşk-i hünînüñle ey Bâkî yüri Yaza gör hâk-i cenâb-ı Hazret-i Sultâne nakş 7 Şeh Selîm ol kim gubâr-ı na’ l-i şeb-rengi yazar Safha-i ruhsâre-i hûrşîd-i nûr-efşâne nakş -214- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Sîne-i ‘ âşıkda sırr-ı la’ l-i cânân gizlemiş Kân-ı ebdân içre ol kim cevher-i cân gizlemiş 2 Dilde şol ‘ âşık ki sırr-ı ‘ aşkuñ itmişdür nihân Gûşe-i vîrânede genc-i firâvân gizlemiş 3 Dilde mihr-i hâtem-i la’ lün nihân itmiş rakîb Dîv işitdük bir zaman mühr-i Süleymân gizlemiş 4 Sîne çok seyr itdük ey dil var ise ol sîm-ber Sihr ile koynında kurs-ı mâh-ı tâbân gizlemiş 171 5 Bir sadefdür dürr-i evsâfuñla dîvânum benüm ‘ Ârif almış koynına mânend-i ‘ ummân gizlemiş 6 Hattınuñ pîrûzesin buldı çıkardı bâd-ı subh Zîr-i dâmânında ol zülf-i perişân gizlemiş 7 Biñ hicâb-ı kibriyâ ardında göstermez yüzin Kendüyi gözlerden ol sultân-ı hûbân gizlemiş 8 Hep mezâhir üzre zâhir çeşm-i nâzırdan nihân Kendü envârında kendin mihr-i rahşân gizlemiş 9 Nükte-i lâl-i revân-bahş ile ey Bâkî yine Zulmet-âbâd-ı midâduñ Âb-ı hayvân gizlemiş -215- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Benem şol la’ l-i mey-gûnuñ gamından eşki âl olmış Hârâbât ehline göñli şikeste bir sifâl olmış 2 Temâşâ kılmaga gülzâr-ı hüsn-i yâri bî-minnet Sevâd-ı dîde-i Mecnûn ruh-ı Leylâda hâl olmış 3 Te’ âla’llâh ne ebrûlardur ol hüsn âfitâbında Gamından kâmeti mâh-ı şeb-efrûzuñ hilâl olmış 4 Yine ol gonca-leb bülbüllerüñ kanına girmişdür Güzellik var bu gün gâyet kızarmış al al olmış 5 Temennâ kılsa Bâkî sen şehüñ vaslın n’ola Hakdan Ne deñlüyse umar cândur tutalum kim muhâl olmış -216- Müstef‘ilün fa‘ûlün müstef‘ilün fa‘ûlün 1 Pâkîze-dil safâdan ruhsâr-ı yâre düşmiş Bir katre şeb-nem olmış bir lâlezâre düşmiş 2 Eşküm götürdi gitdi kûyına cism-i zerdüm Berg-i hazâne beñzer bir cûybâre düşmiş 3 Bûs u kenârun özler ‘ aşkuñ gamında diller Zevrakları bu bahruñ hep ol kenâre düşmüş 4 Hâk-i harîm-i kûyuñ bir lâlezâre dönmiş Hûn itdügüñ cigerler hep pâre pâre düşmiş 172 5 Bundan ziyâde ‘ âşık ferhunde-fâl olur mı Rûz-ı ezelde kur’ a nakş-ı nigâre düşmiş 6 Kısmetde tîr-i ‘ aşkun Bâkîye oldı rûzî Sehm-i sa’ âdet ol gün ol dil-figâre düşmiş 7 Reşk eylesün zamâne Sultân Murâd Hâna Hep pertev-i sa’ âdet ol kâmkâre düşmiş 8 Farkında ol siyeh per zıll-ı hümâya beñzer Hakkâ bu kim yaraşmış ol tâcdâre düşmiş -217- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 ‘ Ârızuñ fîrdevs-i a’ lâ kâmetüñ Tûbâ imiş Bûse-i la’ lün alan hoş mîve-i zîbâ imiş 2 Ruhların teşbîh idersem n’ola cennet bâgına Eksük olmaz tâze şeftâlûler anda yaz u kış 3 Teşne-diller vâdî-i hicrânda sensüz yandılar Hızrveş ey la’ l-i nâbı Âb-ı hayvânum yetiş 4 Geçdi sen serv-i semen-sîmâ tururken ser-firâz Gördi ‘ ar’ ar lâ-cerem bâd-ı sabâdan serzeniş 5 Kâr-ı düşvâr olsa kıl azm-i cenâb-ı mey-fürûş Himmet-i merdân ile âsân olur her müşkil iş 6 Göz yaşın çok çok revân it cürm ü ‘ işyân üzre kim Akdugı yerde komaz âb-ı firâvân gıll u gış 7 Bir güherdür tab’ -ı Bâkî kân-ı imkân içre kim Âfitâb-ı lutf-ı sultân ile bulmış perveriş -218- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Zülf-i siyâhı sâye-i perr-i hümâ imiş İklîm-i hüsne anuñ içün pâdişâ imiş 2 Bir secde ile kıldı ruh-ı âfıtâbı zer Hâk-i cenâb-ı dûst ‘ aceb kîmyâ imiş 3 Âvâzeyi bu ‘âleme Dâvûd gibi sal Bâkî kalan bu kubbede bir hoş sadâ imiş 173 4 Görmez cihânı gözlerümüz yâri görmese Mir’ât-ı hüsni var ise ‘ âlem-nümâ imiş 5 Zülfüñ esîri Bâkî-i bî-çâre dûstum Bir mübtelâ-yı bend-i kemend-i belâ imiş -219- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Göñül dâg-ı gamuñla sînede bir şem’ uyandurmış Çerâg-ı ‘ aşka bir garrâ kızıl altunı yandurmış 2 Göñüller nakdin almış yâr girmiş halka-i zikre Bir iki derdmend âvâreyi varmış tolandurmış 3 Dimeñ Mecnûna gelmiş ‘ akıbet Leylâdan istignâ Belâ-yı ‘ aşk o ser-gerdânı cânından usandurmış 4 Bulup sakkâ-yı hicrân teşne-dil sahrada Mecnûnı Ecel peymânesin şunmış hayât âbına kandurmış 5 Bu gün Bâkîye ol âfet visâlin va’ deler kılmış Yalanlar söylemiş miskîni gerçekden inandurmış SÂD - 220- Mefâ’ ilün fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 ‘ Avâm okur seni teshîr içün hemîşe havâs Bu muhlisüñ işi dâ’im mahabbet ü ihlâs 2 Olurdı pûte-i ‘aşkuñda yanmaga râzî Bulaydı şast-ı gamundan dil-i fikende halâs 3 Alındı ‘ aşkuña dil kaldı fikr-i bî-hâsıl Sipâhî gibi ki tîmârını iderler hâs 4 O dürri vasf iderin karşu bahr-i nazmumda Sözüm güherlerine ser-fürû ider gavvâs Elüñde hâtem-i fazl u belâgat ey Bâkî ‘ Adû-yı kec-nazar inkâr iderse gözine bas DÂD -221- 174 Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Âsitânuñ hâkidür firdevs-i a’ lâdan garaz Kâmetüñdür ravza-i cennetde Tûbâdan garaz 2 Mürdeler ihyâ ider enfâs-ı müşgînüñ senüñ Nutk-ı cân-bahşuñdur i’ câz-ı Mesîhâdan garaz 3 Sîm-i eşküñ yolına hârc eylemekden aglama Yâ nedür ey ‘ âşık-ı şürîde dünyâdan garaz 4 Ârzû-yı cilve-i nahl-i revânuñdur senüñ Bâgda seyr-i hırâm-ı serv-i bâlâdan garaz 5 Bâkıyâ dil mülkini dil-ber niçün târâc ider Pâdişâh olan nedür şehrini yagmâdan garaz TÂ -222- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Sahn-ı gülşen mülk-i Bagdâd oldı âb-ı cûy Şat Yâsemenler su yüzinde seyr ider mânend-i bat 2 Sahn-ı bâgı tutdı encüm gibi nergis şöyle kim Mestler fark eylemez yirden gögi eyler galat 3 Bir Gülistân yazdı bir ay içre fasl-ı nev-bahâr Lâle yir yir sürh olupdur sebze hat şeb-nem nukat 4 Aldılar ol şem’ -i bezm-ârâyı agyâr ortaya Zâhir oldı nükte-i lâ hayre illâ fi’1-vasat 5 Hatt-ı la’ lin Bâkıyâ ol gonca-i nev-rüstenüñ Seyr idenler didiler handânuñ olmakdur bu hat ZÂ -223- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 N’ola gelse dil-i mecrûha derd-i dil-rübâdan haz İder haste ne deñlü nâ-ümîd olsa devâdan haz 2 Gam-ı ‘ aşkuñ cihân mülkinde buldum şâdmân oldum Kişi gurbet diyârında idermiş âşinâdan haz 3 Safâ-yı câm-ı la’ lüñden ne hâlet kesb ider sûfî 175 Ki tab’ -ı bî-mezâk itmez şarâb-ı dil-güşâdan haz 4 Be-her takdîr olur mâ’il güzeller ‘ âşık-ı zâra Tabîb olanlar elbette iderler mübtelâdan haz 5 Çerâg-ı mâh-ı hüsnüñ karşu tutma çeşm-i agyâra Gözüm nûrı ne deñlü eyleye a’ mâ ziyâdan haz 6 İlâhî tab’ -ı Bâkîden rüsûm-ı gayrı mahv eyle Ki ‘ aşla kalmaya kalbinde nakş-ı mâ-sivâdan haz ‘ AYN -224- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Bahs itmesün ‘ izâruñ ile encümende şem ’ Kanda çerâg-ı mâh-ı şeb-efrûz kanda şem’ 2 Çün subh olınca bellü olur yüzi karası Germ olmasun o hüsn ile ey mâh inende şem’ 3 Bâd-ı hazân irişmedin ir sahn-ı bâga kim Bezm-i bahâra nergis olupdur çemende şem’ 4 Olsun çerâgı ruhlarñnuñ rûşen ey sanem Yakdukça mihr ü mâh bu deyr-i kühende şem’ 5 Bâkî ‘ aceb mi şi ’ r-i dil-efrûzun itseler Erbâb-ı ‘ aşk cem’ olıcak encümende şem’ -225- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Şem’ -i hüsnüñdür viren halvet-sarây-ı câna lem’ Olamaz ol meclise hûrşîd-i ‘ âlem-tâb şem’ 2 Almaga âvâze-i pây-i semendün gûş-i cân Kaldı yollarda nişân-ı na’ l-i esbüñ gibi sem’ 3 Yakdı nâr-ı fürkat-i şehd-i lebüñ cân riştesin Akıdursam tañ degül şem’ -i şeb-ârâ gibi dem’ 4 Tûp-ı âhumla ider hayl-i sirişküm ‘ âkıbet Kal’ a-i hicrânı kal’ u leşger-i endûhı kâm’ 5 Gam şebinde Bâkıyâ besdür perişân-dillere Hânkâh-ı ‘ aşk ara dâgum fetîli şem’ -i cem’ GAYN 176 -226- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Feryâda geldi bülbül-i destân-sarây-ı bâg Ya’ nî zamân-ı ‘ ayşdur eyler salâ-yı bâg 2 ‘ Ayş u safâya hâtırumuz turmayup çeker Sünbüller oldı silsile-i müşgsâ-yı bâg 3 Gerd-i kederden âyine-i kalbi sâf u pâk Gûyâ derûn-ı ehl-i safâdur fezâ-yı bâg 4 Saçıldı sahn-ı sebzeye nesrîn varakları Sakf-ı sipihre beñzedi ferş-i sarây-ı bâg 5 Bâkî zamân-ı ‘ işret ü hengâm-ı ‘ ayşdur Virmek gerek ne hâlet ise muktezâ-yı bâg -227- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Sînesine yakmada şem’ -i ruhun şevk ile dâg Mâh-ı enver mihr-i ‘ âlem-tâbdan yakar çerâg 2 Bî-sütûnı gül-şen itmiş hûn-ı çeşm-i Kûh-ken ‘Âşıka sevdâ-yı vasl-ı yâr ile tag üsti bâg 3 Gül gibi ter-dâmene teşbîh iden kimdür seni Yâsemen gibi cihânda alnuñ açuk yüzün ag 4 Mâh-ı çarh üzre nedür bilmek dilerseñ ol sevâd Yakdı yâre sunmaga devrân turunç üstine dâg 5 Şem’ veş sûz-ı derûnı ‘ arz ider Bâkî saña Yana yana kalmadı bî-çârenün bagrında yag FÂ’ -228- 177 Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Ey dürr-i pâk agzuña nisbet senüñ sadef Deryâ sevâhilinde yatur pâre-i hazef 2 Bahr-i muhît-i eşküme ger dil uzatmasa Deryâ yüzine urmaz idi bâd-ı subh kef 3 Hâk-i rehüñden irdi meger subh-dem nesîm Bûy-ı ‘ abîr ü ‘ anber ile toldı bu taraf 4 Zahm-ı hadeng-i yâr sa’ âdet nişânıdur Sînem ideydi ol kaşı ya kâşkî hedef 5 Bir mâhdur ki çevresin almış sitâreler Bezm-i şarâba gice ‘ aceb şevk virdi def 6 Eşküm gibi gamuñla kılup terk-i hânmân İtdüm yoluñda varumı çeşmüm gibi telef 7 Esrâr keşfin itmek için sûfî Bâkıyâ Başın murakka’ ına çeker nitekim keşef -229- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Müje haylin dizer ol gamze-i fettân saf saf Gûyiyâ cenge turur nîze-güzârân saf saf 2 Seni seyr itmek içün reh-güzer-i gülşende İki cânibde turur serv-i hırâmân saf saf 3 Leşger-i eşk-i firâvân ile ceng itmek içün Gönderür mevclerin lücce-i ‘ ummân saf saf 4 Gökde efgân iderek sanma geçer hayl-i küleng Çekilür kûyuna mürgân-ı dil ü cân saf saf 5 Câmi’ içre göre tâ kimlere hem-zânûsın Şekl-i sakkâda gezer dîde-i giryân saf saf 6 Ehl-i dil derd ü gamun ni’ metine müstagrak Dizilürler keremüñ hv ânına mihmân saf saf 7 Vasf-ı kaddüñle hırâm itse ‘alem gibi kalem Leşger-i satrı çeker defter ü dîvân saf saf 8 Kûyuñ etrâfına ‘ uşşâk dizilmiş gûyâ Harem-i Ka’ bede her cânibe erkân saf saf 178 9 Kadrüñi seng-i musallâda bilüp ey Bâkî Turup el baglayalar karşuña yârân saf saf -230- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Ey aslı pâk nesli güzîn zübde-i halef Virdüñ cihâna şems-i münevver gibi şeref 2 Cism-i latîfüñ oldı senüñ dürr-i şâhvâr Hıfz itmek içün anı olupdur cihân sadef 3 Hak virdi saña devlet ü baht u sa’ âdeti Baglarsa n’ ola karşuña ehl-i kemâl saf 4 Atduñ hadeng fazl u belâgat nişânına Tîr-i murâduña ola her maksaduñ hedef 5 Bâkî kemâl-i vasfı ne mümkin du’ âya gel Hayrü’l-kelâmi muhtasarun didi çün selef -231- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Bilini dikkat idüp fehm idemez mûy-şikâf Deheni sırnnı her kim ki bilürse insâf 2 Mün ‘ akis olmaz imiş anda hayâl-i ruh-ı dûst Âb-ı sâfî olamaz ger turılup olmasa sâf 3 Kemerüm gibi miyânını kenâr ide diyü Korkaram va’ de-i vaslına nigâr ide hılâf 4 ‘ Aşkdur bu geçürür ‘ âşıkı başdan candan ‘ Âşıkun yoluña cân virdügini sanma güzâf 5 Bâkıyâ ister isen kalbe safâ virmek eger Ka’ be-i kûyına var döne döne eyle tavâf KÂF -232- 179 Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Şeb-i târîk görinür gözüme rûz-ı firâk Dûd-ı âhumla meger toldı ser-â-ser âfâk 2 Yine bir kaşı hilâlüñ sitemi çarh gibi Kaddümi kıldı kemer tâkatümi eyledi tâk 3 Tutdı ebruña yüzin mihr-i ‘ izâruñla göñül Kıbleye karşu kılur sanki salât-ı işrâk 4 Merd iseñ dehr-i denî mekrine meftûn olma Er odur kim vire bu pîre-zen-i dehre talâk 5 Bâkinüñ nâle vü zâriyle cihân toldı bu gün Yine var ise ‘ adû eyledi yârine nifâk -233- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Bakmadı bâga göñül yâr ile yâr olmayıcak Akmadı su gibi gülzâre bahâr olmayıcak 2 Ey ki deryâ-yı gam-ı ‘ aşkuña yok hîç kenâr Bûse lutf eyle hele bârî kenâr olmayıcak 3 Bî-hisâb itdi hatuñ ‘ âşıka cevri ammâ Kimse da’ vâ idemez rûz-ı şümâr olmayıcak 4 Gül-şen-i kûyuna varmaga göñül yüz gerege Gül-i ruhsâruna âşüfte hezâr olmayıcak 5 Bulmadı sa’ y ile ser-menzil-i maksûda vüsûl Himmet-i merd-i Hudâ sâlike yâr olmayıcak 6 Tal’ at-i şâhid-i ikbâl nümâyân olmaz Sîne-i ehl-i safâ âyinedâr olmayıcak 7 Olmaz ey Bâkî-i bî-dil ser-i a’ dâ pâ-mâl Yine sen tab’ semendine süvâr olmayıcak -234- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 180 1 Mahabbet husrev-i fermân-dih-i şâh u gedâ ancak Musahhar cümle ‘ âlem ‘ aşka bir sırr-ı Hudâ ancak 2 Şikâyet cevr-i dil-berden kadîmî resmdür ammâ Hakîkatde cefâ ehl-i vefâya bir safâ ancak 3 Nazarda merhametden yok eser ey şûh-ı sengîn-dil Kıya bakışlaruñdan añlanur kalbüñ kaya ancak 4 Gözüme özge ‘ âlemler temâşâ itdürür sîneñ Nice sîne bu hod Âyîne-i ‘ âlem-nümâ ancak 5 Kazâ-yı âsmânîden sakınmak sûdmend olmaz Rızâdur çâresi ‘ aşkuñ görinmez bir belâ ancak 6 Cihân rûşen ziyâsından mahabbet ol Hudâ hakkı Çerâg-efrûz-ı ‘ âlem nûr-ı pâk-i Mustafâ ancak 7 Zarûrî ser-fürû kıldı edâña düşmen ey Bâkî Senüñ şemşîr-i tab’ un Zülfekâr-ı Murtazâ ancak -235- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Geçdi ‘ âlem halkına hükm-i revân-ı tîr-i ‘ aşk Kesdi hep da’ vâların şemşîr-i ‘âlem-gîr-i ‘ aşk 2 Pend ile dîvâne-i ‘ aşka selâsil baglama Bend ü zencîr eslemez zîrâ bilürsin şîr-i ‘ aşk 3 Kıble-i ikbâl-i ‘ âlemdür cemâlüñ Ka’ besi Tâ irişdi ‘ âleme âvâze-i tekbîr-i ‘ aşk 4 İrmese hadd-i kemâle kalsa dil mânend-i mis Gıll u gışdan sâf u pâk altun ider iksîr-i ‘ aşk 5 Şâh-ı kişverden dilâ gel çekme sancak minnetin Kendü dûd-ı âhıdur zîrâ livâ-yı mîr-i ‘ aşk 6 Dil-rübâ dil-ber sever dirler helâk oldum meded Cânuma kâr eyledi şimden girü te'sîr-i ‘ aşk 7 Bâkîyi zâr u zebûn itdüñ yigitlik bu mıdur Sen tevânâ nev-cevân ol nâ-tevân bir pîr-i ‘ aşk -236 - Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 181 1 Degme nahcîrin şikâr itmez bu deştüñ şîr-i ‘ aşk Şîr-merdân-ı dil-âverdür yine nahcîr-i ‘ aşk 2 Nâr-ı mihnet nerm ider ‘ âşık mülâyim-tab’ olur Âhen-i pûlâd ise altun ider iksîr-i’ aşk 3 Husrevâne penc nevbet çaldı heft iklîmde Nüh kıbâbın yankulandurdı sipihrüñ mîr-i ‘ aşk 4 ‘ Aklumı itdi perişân göñlümi kıldı harâb Vaz’ -ı nâ-hemvâr-ı ‘ âlem kâr-ı bî-tedbîr-i ‘ aşk 5 Lerze virdi ‘ âleme saldı zemîne zelzele Gulgul-i kûs u nefîr-i sît-i ‘ âlem-gîr-i ‘ aşk 6 Gerden-i mihre eşi ’’ a takdı altun silsile Sîm-tenler ideli dîvâne-i zencîr-i ‘ aşk 8 Zahmumuz hûnı mey-i gül-gûnumuzdur giceler Bezmümüzde şem’ -i rûşen şu’ le-i şemşîr-i ‘ aşk 9 Hânkahdan togru ‘ azm itse n’ola mey-hâneye Bâkîyi çün böyle irşâd eylemişdür pîr-i ‘ aşk -237- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Şâm-ı gamda hâsıl olsa göñlüme nâ-gâh şevk Şu’ le-i âhumla tolar nîl-gûn hargâh şevk 2 Bir ‘ aceb hâlet-durur bu ‘ aşk olmaz müstemîr Gâh mihnet gâh hasret gâh fürkat gâh şevk 3 Pây-kûbân dest-efşân na’ re-zen efgân-künân ‘Azm-i kûy-ı dil-rübâ itdüm olup der-râh şevk 4 Dâne-i gendüm tahammül kıldugum eksem n’ola Hırmen-i ‘ âlemde saymaz kûh-ı Kâfı kâh şevk 5 Bâkînüñ kârına yârân-ı safâ incinmesün Gâh gâh anı özinden eylemez âgâh şevk -238- 182 Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Hâl-i ‘ âlem ezelî böyle perîşân ancak Kimi handân kimi giryân kimi nâlân ancak 2 Kimisi bülbül-i nâlân-ı gül-i ârız-ı yâr Kimi pervâne-i şem’ -i ruh-ı cânân ancak 3 Bu cihân kimine kasr-ı tarâb u ayş u safâ Kiminüñ mihnet ile başına zindân ancak 4 Pây-mâl olmada âhir şütür-i gerdûna Pâdişâh ile gedâsı hele yeksân ancak 5 Bâkıyâ hânkah-ı ‘âlem-i hayretde hemân Her gelen kimse bu esrâr ile hayrân ancak -239- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Zâhidâ ibret gözin aç sûret-i zîbâya bak Bir nazar âyîne-i sun’ -ı cihân-ârâya bak 2 Dildür ol bahr-i hakîkatden vücûdun mülkine Şol derûnuñ ‘ âleminde mevc uran deryâya bak 3 Baht-ı bî-bünyâd içün renc-i talebden fârig ol Bâri bir kaç gün huzûr-ı kalb ile dünyâya bak 4 Câmveş kimdür bu bezm içre ciger-hûn olmayan Gonca-i gülzârı seyr it lâle-i hamrâya bak 5 Hâl-i zâr-ı Bâkî-i bî-dilden isterseñ nişân Kâmet-i çeng-i dü-tâya rûy-ı zerd-i nâya bak -240- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Seyr-i gülşende ne hâsıl bile yâr olmayıcak Şâh-ı gülden ne biter tâze bahâr olmayıcak 2 Savt-ı mürgân-ı çemen ‘ âlemi tutdı gerçi Mutrıbâ n’eyleyelüm nakş-ı nigâr olmayıcak 3 Menzilin bâg-ı bihişt eyleseñ itmez ârâm Cânda sabr u dil-i şeydâda karâr olmayıcak 4 Her gazâluñ tek ü pü itmede ardınca göñül Şâhlar eglenemez sayd u şikâr olmayıcak 183 5 Bâkıyâ şâhid-i maksûd olur çihre-nümâ Sâf u pâk âyine-i dilde gubâr olmayıcak -241- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Kasd eyler agzuñ öpmek içün dâ’ imâ kabak Olur bogazı iplü degüldür şehâ kabak 2 Hoş şevk virdi meclise mihr-i münîrvâr San kurs-ı âfitâbdur ey meh-likâ kabak 3 Bezm-i gamuñda sanma kabak minnetin çekem Eşküm şarâb u dîdelerümdür baña kabak 4 Bezmünde gerçi sâgar-ı sahbâya baş eger Bedr-i münîre dil uzadur dil-berâ kabak 5 ‘ Âşık hadîs-i câm-ı lebüñ alsa agzına Meclisde çok lakırdamasun sâkıyâ kabak 6 Ol vâsıtayla la’ l-i leb-i dil-beri öper Câmuñ yüzine gülse n’ola Bâkıyâ kabak -2 4 2- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Yazdı bahâr âyet-i hüsnüñ varak varak Gül mushafından okudı bülbül sebak sebak 2 ‘ Aşkuñ yolında bulmadı dil emn ü râhatı Tâtâr-ı gamzeñ eyledi yagmâ konak konak 3 Yâd-ı lebüñle ‘işret içün büstânlara Allâh çekildi bâde-i gül-gûn kabak kabak 4 Dün gice ol gazâli kaçurmış rakîb-i seg İtler gibi aradı bulınca yatak yatak 5 Kaddüñ nihâli ruhlaruñ alı gerek bize Gül deste deste tâze fidanlar kucak kucak 6 Mesken tutalı ol ham-ı ebrûda çeşm-i yâr Âşûb u fitne gizlenür oldı bucak bucak 7 Bâkî işigi hâkine düşmiş niyâz ider Miskin fütâde ‘ âşık-ı bî-dil babak babak -243- 184 Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Nev-bahâr açdı cemâlüñ mushafından bir varak Ol varakdan başladı gülşende bülbüller sebak 2 Gül gül oldı bâde-i ‘ aşkıñla rûy-ı gülsitân Tâb-ı meydendür cebîn-i gonca-i terde ‘ arak 3 Bezm-i şevkuñ içre devr eyler felek bir câmdur Câmda bir cür’ adur ‘ aşkuñ şarâbından şafak 4 Nükte-i sırr-ı vücûdı şerh ider her berg-i ter ‘Ârif-i âgâha bu gülşende besdür bir varak 5 Hûbdur hüsn-i ‘ amel takvâ vü tâ’ at gerçi kim Mâni’ olmaz nesne ey Bâkî olınca feyz-i Hak -244- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Sîne mecrûh-ı gam-ı gurbet ü efgâr-ı firâk Dil esîr-i elem-i hecr ü giriftâr-ı firâk 2 Dîdeden kanlu yaşum aksa dem-â-dem ne ‘ aceb Cigerüm pâreledi hançer-i âzâr-ı firâk 3 Gitdi mülk-i ‘ ademe kâfile-i sabr u sükûn Karşu tutdı yolına meş ’ ale-i nâr-ı firâk 4 Şöyle bî-kıymet olur ‘ âşık-ı mihnet-zede kim ‘ Âkıbet hîçe satar hv âce-i bâzâr-ı firâk 5 Teşne-leb iki gözi âb-ı visâlüñ gözedür Pister-i gamda yatur Bâkî-i bîmâr-ı firâk -245- Mefâ’ ilün fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Kemâl u fazl ile ‘ âlemde iftihârum yok Melâmet eylese ‘ aşkuñ cihâna ‘ârum yok 2 Hezâr mertebe ‘ aşkuñda gâlibem Kaysa Nihâyet ey sanem ol deñlü iştihârum yok 3 Huzûr-ı pîre yitişdüm egerçi her fende Velî güzelleri sevmekde ihtiyârum yok 185 4 Çemende gonca-i dil neyle gülsün açılsun Yanumda sencileyin şûh-ı gül-’ izârum yok 5 ‘ Adem diyârına çokdan giderdüm ey Bâkî Şarâb-ı ‘ aşk ile reftâra iktidârum yok -2 4 6- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün fa’ ûlün 1 Kadehden gayrı bir la’ lüñ öper yok Kemerden gayn bilüñi kucar yok 2 Pür oldı dîdemüz hâk-i rehüñle Eser yilden velîkin hîç eser yok 3 Gelürse bir yire nakkâş-ı ‘ âlem Bu resm ile seni tasvîr ider yok 4 Didüm var mı dehânuñla miyânun Didi kim söyleme ortada var yok 5 Felek tâkındaki kandîl-i mâhı Uyarmaz Bâkî âhum giceler yok -247- Mef’ ûlü mefâ’ îlü mefâ’ îlü fa’ ûlün 1 İsterse n’ola haste göñül yâre sarılmak Mecrûh olıcak lâzım olur yara sarılmak 2 Olmadı müyesser baña bir serv-i revânuñ La’ lini öpüp biline bir pâre sarılmak 3 Öpdüm elini kucmaga bilin edeb itdüm Güldi didi bilmez dahı bî-çâre sarılmak 4 Dil-berlerüñ ey gonca-dehen ‘ âdeti budur Gül ruhlarını ara öpüp ara sarılmak 5 Zâyi’ ola mı bunca belâ dünyede Bâkî Yâ Rabbi nasîb ola mı dildâra sarılmak KÂF 186 -248- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Hat-ı ruhsâruña teşbîh idüp ey şûh senüñ Bâgda gonca biraz rîşine güldi çemenüñ 2 Hat-ı nev-hâste kim ‘ârızuñ üzre görinür Döndi dendâneleri şekline sîn-i semenüñ 3 Bâgda dürr-i ‘Aden gibi yine yâsemenüñ Cigerin deldi bu gün şîve-i çâh-ı zekanuñ 4 Hele ey lâle-i sîr-âb-ı çemen-zâr-ı cefâ Bagrumuz yakdı senüñ hasret-i hâl-i dehenüñ 5 Elüñ irişmedi ol serve diyü ey Bâkî Ta’ n u teşnî’ i belâsın çekerüz irişenüñ -249 - Fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Hatt-ı la’ liyle kaşı cânânuñ Bir rubâ’ îsidür Gülistânuñ 2 Bâde-i nâbdur leb-i la’ lüñ Sâgar-ı sîmdür zenahdânuñ 3 Göricek sîn-i miske beñzetdüm Şâne-i zülf-i ‘ anber-efşânuñ 4 Bir belâdur salındı ‘ uşşâka Dûstum kâmet-i hıramânuñ 5 Sünbülüñ revnakın şikest itdi Şiken-i turra-i perîşânuñ 6 Degenek lâzım oldı agyâre Olmag ister kapunda derbânuñ 7 Bâkî senden cefâ vü cevr ummaz Eger olursa lutfuñ ihsânuñ -250- 187 Mefâ’ ilün fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Gönüller aldugın inkâr ider meger zülfüñ Elini mushafa urmış yemîn ider zülfüñ 2 ‘ Araklar eyler ise bâg-ı ‘ ârızuñ gül-geşt İñende olmasun andan efendi ter zülfüñ 3 Katuñda kanlar idüp oldı mu’ teber gamzeñ Yanuñda yollara indi idindi yir zülfüñ 4 Ayaguñ öpmeden el çekmez ol virür başın Koyupdur ey boyı şimşâd o yolda ser zülfüñ 5 Misâl-i hüsnüñe tâvûs kuyrugı çekeli Cihânı hükmüñe ram itdi ser-be-ser zülfüñ 6 Yolında nâfe-sıfat kıldı terk-i ser Bâkî Terahhum itmedi miskîne kıl kadar zülfüñ -251- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Görüp tâb-ı ‘ izâruñ hâtırı nerm oldı Nâhîdüñ İçüp ‘ aşkuñ şarâbın kellesi germ oldı hurşîdüñ 2 Şikest oldugına râzî degüldi revnak-ı ‘ işret Anuñ’çün düşmedi bir dem elinden câm Cemşîdüñ 3 Peyâm-ı hançer-i ser-tîzin ol mâhuñ degürmişdür Anuñ’çün ditrer endâmı çemende bâddan bîdüñ 4 ‘ Alâ’ikdan mücerred ol ser-i kûyında mesken bul Mesîhâveş mekânı âsmândur ehl-i tecrîdüñ 5 Gedâ-yı kûy-ı cânâne sakın öykünme ey Bâkî Sefâhatdür bilürsin muktezâ-yı şâha taklîdüñ -252- Fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Umaruz câm-ı la’ lüñi emmek Çok çekilmişdür ol ümîde emek 2 Katı eller dili ser-i zülfüñ Dilek ey şûh-ı şîvekâr dilek 3 Na’ re-i mest-i ‘ aşka beñzedemez 188 Lâf çatlatmasun iñende tüfek 4 Bahs idüp bir dakîka hüsnüñden Hâle mâh-ı sipihre asdı elek 5 Cûy-ı eşküm yeñilmez ey Bâkî Çok döner dahı âsiyâb-ı felek -253- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Fitneye âgâz idelden gamze-i câdûlaruñ Geh görinür gâh görinmez hilâl ebrûlaruñ 2 Bakmasa yıllarca Nâhîdüñ yüzine gam yimez Ayda bir kez hâl-i ruhsârın gören meh-rûlaruñ 3 Yüzleri böyle kararmazdı eger ey mâh-rû Âfitâba tapmayaydı turra-i hindûlaruñ 4 Hurrem olsa gam degül eşk-i revânum görse yâr ‘ Âdeti tefrîh-i rûh itmekdür akar sularuñ 5 Hurdeler geçmişdurur dendânuñ evsâfında kim Hâme-i Bâkî delüpdür bagrını lü’ lûlaruñ -254- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Ey sabâ dil rahtın ol gîsûy-ı müşgîn-târe çek ‘ Âşık-ı dîvâneyi zencîr-i zülf-i yâre çek 2 Ola kim bir pâre yaşın diñdürüp kanın kese Hâk-pâyuñ tütiyâsın dîde-i hûnbâre çek 3 Câm-ı gül-gûn al ele nûş eyle bî-pervâ bu gün Kuvvet-i bâzûñ ile bir dil-ber-i meh-pâre çek 4 Dür dişi vasfında ey dil bagla bir ‘ ıkd-ı güher Lü’ lû-yı lâlâ-yı nazmuñ rişte-i efkâre çek 5 Sîne bir eglenceden hâlî gerekmez Bâkıyâ Yâre sen kâdir degülsin bârî miskîn yara çek -255- 189 Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Sâkî elünde bülbüleyi bülbül eyleseñ İçseñ şarâbı ruhlaruñı gül gül eyleseñ 2 Gül devri ‘ ayş mevsimidür mutribâ bu gün Bülbül-sıfat çemende biraz gulgul eyleseñ 3 Söyletseñ ey surâhî sen erbâb-ı meclisi Mutrib ferâgat eyleyicek kulkul eyleseñ 4 Sevdâ-yı hâl-i yâr ile ey dil ‘ aceb degül Meyl-i karanfül ârzû-yı fülfül eyleseñ 5 Destüñde Zülfekâr-ı ‘ Alî nevk-i hâmedür Bâkî semend-i tab’ uñ olur Düldül eyleseñ -2 5 6- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Subh-ı vasl-ı yârdur bezm-i şarâb itmek gerek Sâgar-ı zerrîni reşk-i âfîtâb itmek gerek 2 Çok direng itmez bize bu şîşe-i pîruze-reng Sâkıyâ la’ l-i müzâbı sun şitâb itmek gerek 3 Devlet-i dünyâ hayâl-i hv âba beñzer nesnedür Baht-ı bî-dâr isteyenler terk-i hv âb itmek gerek 4 Gün gibi rif’ atde olmak isteyen gerdûn-sıfat Bir mu’ allâ bârgâha intisâb itmek gerek 5 Bâkıyâ mahsûl-i ‘ömri vaktidür şimden girü Akça döküp dîdeden bir bir hisâb itmek gerek -257- Mefâ’ ilün fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Bahâr u bâg ise maksûd hüsn-i yâri görüñ Garaz cinân ise kûy-ı nigâra varı görüñ 2 Meta’ -ı zühd ü riyâ varmasun mı yagmâya Çemen diyârına leşker çeken bahârı görüñ 3 Mey içdügün lebi yâdına bildi beñzümden Ne reng virdi baña câm-ı hoş-güvârı görüñ 4 Güler bu güfte-i rengîni gûşvâr idinüp 190 Ruhına şevk viren la’ l-i âbdârı görüñ 5 Piyâle devrini devrândan ögrenür Bâkî Felekde gerdiş iden câm-ı zer-nigârı görüñ -258- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Câm la’ lüñdür senüñ âyîne rûy-ı enverüñ Adı var Câm-ı Cem ü Âyîne-i İskenderüñ 2 Kâh-ı hüsn-i yâre bak seyr it ham-ı ebrûsını Adın añma tâk-ı Kisrâ ile kasr-ı Kayserüñ 3 Nûş iden câm-ı lebüñ ölmekden asla gam yimez Kim humârı olmaz ey sâkî şarâb-ı Kevserüñ 4 Nâr-ı âhumdan hazer kıl ey sipihr-i pîre-zen Tutışur bir gün sakın ol âsmânî çenberüñ 5 Bir içim su istedi hecrüñde Bâkî haste-dil Virmedi kat’ â cevâb aña tayandı hançerüñ -259- Mefâ’ ilün fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Dilâ cihânı şirişkümle pür-şarâb itdüñ Behey harâb olası ‘ âlemi harâb itdüñ 2 Şarâb sohbetin illerle eyledüñ varduñ Firâkuñ âteşine bagrumı kebâb itdüñ 3 Ne sende mihr ü vefâ var ne ben de sabr u karâr O yok bu yok ne ‘aceb bizden ictinâb itdüñ 4 Şemîm-i nâfe-i hâlinden ey nesîm-i seher Dimâg-ı ‘ âlemi pür-bûy-ı müşg-i nâb itdüñ 5 Saçı kelâmın o deñlü uzatdun ey Bâkî İki sahîfe yiri başka bir kitâb itdüñ -260- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Âyîne-i cemâl-i hakîkat-nümâ yüzüñ Âb-ı zülâl-i çeşme-i sıdk u safâ sözüñ 2 Sen yüz virelden âyîne buldı bu ragbeti 191 Hasret degüldi sûretine halk o yüzsüzüñ 3 Bâ’ is cemâlüñ oldı cihânuñ zuhûrına Hürşîddür bahâne vücûdına gündüzüñ 4 Şâhîn eline düşmişe döndi tezerv-i dil İndi süzildi üstine iki kara gözüñ 5 Kimi ayaguñ öpmege sarkar kimi elüñ Bâkîye besdür ey gül-i handân güler yüzüñ -261- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Bir safâ-bahş kanı câm-ı musaffâdan yig Bir tarab-sâz mı var sâgar-ı sahbâdan yig 2 Kanı bir câm-ı musaffâ gibi sâfî-meşreb Safha-i sînesi mir’ât-ı mücellâdan yig 3 Câm-ı mey bezmde bir dil-ber-i ra’ nâdur kim Çihre-i nâzüki gül-berg-i mutarrâdan yig 4 Bir nefes hem-dem olup def’ -i melâl eyleyecek Bulmadum dünyede câm-ı mey-i hamrâdan yig 5 Bâkıyâ meykedenün ehl-i hârâbat içre Hidmet-i hâk-i deri devlet-i Darâdan yig -262- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Gönder efendi sîneme tîr-i belâlaruñ Olsun siper belâlaruña mübtelâlaruñ 2 Mihr ü vefâlar itmez iseñ dûstum n’ola Minnet degül mi cânuma cevr ü cefâlaruñ 3 Baş egmez oldı gûşe-i mihrâb-ı tâ’ ate Ebrûlarına secde kılan dil-rübâlaruñ 4 Rez duhterini sîneye çeksem ‘ aceb midür Cevrinden özge nesnesi yok bî-vefâlaruñ 5 Şehr içre halk bir birine gösterür beni Mihri hilâle beñzedeli meh-likâlaruñ 6 Bâkî-i haste-hâtırı inletme dûstum Makbûl olur du’ âsı sakın mübtelâlaruñ 192 -263- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Kaddümi çeng eşkümi rûd eyledüñ Cismüm âteş cânumı ‘ûd eyledüñ 2 Hâli sevdâsıyla âh itdüñ dilâ Cân meşâmın ‘ anber-âlûd eyledüñ 3 Diñmese yaşum ‘ aceb mi ey göñül Hânemi âh ile pür-dûd eyledüñ 4 Her şeb ey dil âh-ı âteşnâkden Çarh-ı bed-mihrüñ yirin od eyledüñ 5 Kühl-i hâk-i pây-i yâri çeşmüñe Sürmeden Bâkî ‘aceb sûd eyledüñ -264- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Şikâyet cevr-i dil-berden dil-i şeydâyı söyletseñ Günâh andan yine ol şûh-ı bî-pervâyı söyletseñ 2 Firâk-ı câm-ı la’ lüñle ne çekdi sâgar-ı gamdan Ne kanlar yutdı görseñ gonca-i ra’ nâyı söyletseñ 3 Leb-i la’ lüñle mey bahsinde gavgâ hadden aşmışdur İşitseñ kîl ü kâli şîşe-i sahbâyı söyletseñ 4 Hadîs-i aşkı harf u lafz ile kılmaz edâ ammâ Ne ra’ nâ söyler ol ma’ nâyı çeng ü âyı söyletseñ 5 Nebât-ı hatt u kand-i la’ 1-i nâbuñ düşmez agzından Biraz gûş eyleseñ tûtî-i şekker-hâyı söyletseñ 6 Ne dillerden ne dürler dökdügin deryâ-sıfat görseñ Hurûş u cûş ile bir gün dil- i danâyı söyletseñ 7 Kelâm-ı ‘ aşk ey Bâkî ser-â-ser sırr-ı vahdetdür Murâdı cümlenüñ birdür bütün dünyâyı söyletseñ 193 -265- Mefâ’ ilün fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Çerâg-ı hüsni ışıkdur o mehveşüñ girçek Dehân-ı teng-i dil-âvîzi bir güzel kûçek 2 Hadeng-i âhumuñ eflâke seyr ider güzerin Hicâbı şöyle çeker yirlere geçer nâvek 3 Piyâle düşmez elümden hemîşe lâle-sıfat Şirâr-i nâr-ı gamuñdan tutışdı yandı yürek 4 Rakîb yanını tenhâ komaz ol âhûnuñ Geçer hemân oturur karşusında âh o köpek 5 Sebât-ı dehre tayanmak olurdı ey Bâkî Turaydı ‘ ahdine ‘ âlemde dönmeyeydi felek -266- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Serv-kâmetler iki yanın alurlar yoluñ Râh-ı gülzâre döner yolları İstanbûluñ 2 Ne ‘ aceb dâglaruñ işler ise ey dil-i zâr Çürimiş nerd-i mahabbetde bir iki pûluñ 3 Devr-i gamzeñde senüñ kimseye hançer çekmez Boynuma alurın ey şûh-ı dil-ârâ koluñ 4 Kad-i bâlâya göre şîve-i reftâr gerek Ey sanavber bize ‘ arz itme iñende tûluñ 5 Añlamaz dehr-i denî merdüm-i dânâ kadrin Bâkıyâ minnetini çekmeyelüm her gûlüñ -267- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Dil-rübâlarla ‘aceb kesreti var her yoluñ Geçemez hûblarından göñül İstanbûluñ 2 Nic’olur dâglaruñ işler ise ey abdâl Çürimiş râh-ı mahabbetde bir iki pûluñ 3 Dökilür katreleri ‘ âşık-ı mehcûr aglar Yılduzı düşkün olur pâdişehüm ma’ zûlüñ 194 4 Bend-i fürkatde koma bendeñi âzâd eyle Öldürürseñ de eger kaçmaz efendi kuluñ 5 Yoluña Bâkî-i dil-haste revân eyler idi Tuhfe-i cân-ı hakîr olsa eger makbûlüñ -268- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Goncayı dil-teng ider la’ l-i dür-efşânuñ senüñ Lâleye hoş reng ider gül-berg-i handânuñ senüñ 2 Serv ü şimşâdı yürütmez ta’ n-ı bülbül bâgda Seyr idelden cilve-i nahl-i hırâmânuñ senüñ 3 Sâde-pehlû olmadum nâzük-beden bir şûh ile Basmayınca bagruma şemşîr-i bürrânuñ senüñ 4 Sâgar-ı la’ 1-i leb-i cân-bahş-ı dil-ber devridür Döndi ey câm-ı mey-i gül-reng devrânuñ senüñ 5 Nükte-i rengîn ile elfâzuñ ey Bâkî revân La’ l-i dil-berdür meger ser-çeşme-i cânuñ senüñ -269- Mef’ ûlü mefâ’ îlü mefâ’ îlü fa’ ûlün 1 Devrân ayagın şöyle şikest itdi şarâbuñ Gûyâ ki mey-i nâba gözi degdi habâbuñ 2 Keyfiyyet-i esrâra döşendi zurafâ hep Yârân ayagın almada hayrân mey-i nâbuñ 3 Esbâb-ı tarab seyl-i mey-i nâb ile gitdi Âvâzı bogıldı giderek çeng ü rebâbuñ 4 Peymâne şikest oldı yatur haylî zamândur Yanup yakılur hâtırı mecrûh kebâbuñ 5 Bâkî yine saçıldı nemek bâde-i nâba Bilsek ‘ acebâ aslı nedür bu şeker-âbuñ -270- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Bir iki gün çekelüm cevr ü cefâsın kadehüñ Sürevüz bir dem ola zevk u safâsın kadehüñ 195 2 Lâleveş bâg-ı safâda iñen açıldugı yok Haylî demdür göremez kimse karasın kadehüñ 3 Câm-ı mey böyle şikest olacagı bellü idi Halk çokdan okunuşlardı du’ âsın kadehüñ 4 Haymeler kurdugı dem kanı habâbuñ ayşa İ ’ tidâl üzre görüp âb u hevâsın kadehüñ 5 Bâkıyâ dün gice meclisde gül-efşânlar ile Mâh-tâb itmiş idük bezme ziyâsın kadehüñ -271- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Şarâb-ı dil-güşâ olmaz o la’ l-i cân-fezâdan yig Müferrih hab bulınmaz hâl-i rûy-ı dil-rübâdan yig 2 Musaffâ la’ li ol şûhuñ safâda Câm-ı Cemden hoş Mücellâ sînesi âyîne-i ‘ âlem-nümâdan yig 3 Mahabbet lezzetin idrâk iden mihnetden incinmez Gelür derdüñ dil-i bîmâr-ı ‘ uşşâka devâdan yig 4 Seni cândan seven bî-dillerüñ lutf eyle kadrin bil Bulınmaz bende-i mukbil muhibb-i bî-riyâdan yig 5 Güşâyiş gerd-i râhuñdan yitişdi dîde-i câna Safâ-yı hâk-i dergâhun cilâ-yı tûtiyâdan yig 6 Bülend-âvâze kıl sâz u nevâ-yı ‘ aşkı ey mutrib Ki kalmaz kubbe-i gerduñda hergiz ol sadâdan yig 7 Umûruñ Hakka tevfîz it tevekkül eyle ey Bakî Ki cây-ı ilticâ olmaz cenâb-ı Kibriyâdan yig -272- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 ‘ Âşık-ı bî-dillere cevr-i firâvân eyledüñ Müstedâm ol dûstum lutf itdüñ ihsân eyledüñ 2 Âsmân-ı mihrüñe âhum şirârıdur nücûm Şu’ le-i dâg-ı derûnum mâh-ı tâbân eyledüñ 3 Gamzeñ okın çeşm-i fettânuñ yine almış ele Şöyle beñzer dûstum kâfir müselmân eyledüñ 4 Çıkmaz agzuñdan haber sırr-ı nihân-ı vasluña ‘ Âşıkuñ râzın derûn-ı cânda pinhân eyledüñ 196 5 Bagrumı hûn eyledüñ şemşîr-i istignâ ile N’eyledüñ hey âfet-i devrân yine kan eyledüñ 6 Bâkiyi gül gibi handan itdüñ evvel lutf ile Soñra döndüñ mübtelâ-yı hâr-ı hicrân eyledüñ -273- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Çeşm-i pür-hûnum yoluñda eşk-bâr itsem gerek Ayaguñ tozına gevherler nisâr itsem gerek 2 Gül gibi pîrâhen-i nâmûsı sad-çâk eyleyüp Lâleveş dâg-ı nihânum âşikâr itsem gerek 3 Kırma yazıyla rakîbuñ dişleri vasfın yazup Nusha-i çeşmi sevâdın pür-gubâr itsem gerek 4 Eyleyüp zühdüñ binâ-yı süst-bünyâdın harâb Hâne-i ‘ aşkuñ esâsın üstüvâr itsem gerek 5 Bezm-i kesretden çekildi câmveş Bâkî göñül Tekye-i vahdetde ‘ uzlet ihtiyâr itsem gerek -274- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Devr-i la’ lüñde ümîdüm bu ki hakkâk-i felek Gevherüñ nâmın ide safha-i ‘ âlemden hak 2 Dehenüñ var ise bir buse kıl ikrâr didüm Nâz ile yok didi ol gonca-i handân gülerek 3 Telh-kâm itme beni dûstum acı söz ile Lebüñ emdürmez isen tatlu dilim bârî gerek 4 Kimse hall eylemedi müşkil-i râz-ı felegi Var ise ıkd-ı Süreyyâdur aña nokta-i şek 5 İltifat itme bu alçaklara sen ey Bâkî Himmetüñ mürg-i hümâyûnı hümâdan yüksek 6 Dest-gîrüñ yine şâhenşeh-i devrân yaraşur Sâki-i devr-i felek câm sunarsa el çek 7 Ya’ nî sultân-ı cevân-baht Mehemmed Hân kim Yirde meddâhı beşer gökde senâ-hv ânı melek 197 -275- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Elemin Kaysa kıys itme dil-i mahzûnuñ Aklı yog idi ne derdi var idi Mecnûnuñ 2 Ey ser-efrâz geçen kimse ne gaddâr idügin Başuña tokunıcak anlayasın gerdûnuñ 3 Zîr-i hâk olsa gerek menzilüñ âhir n’idelüm Mâline mâlik imişsin tutalum Kârûnun 4 Mey-i râhat dileyü çekme gam-ı devrânı Câm-ı gül-reng yiter sana dil-i pür-hûnuñ 5 Yâre ‘ arz eyleyemez çihre-i zerdin Bâkî Virdügi rengi görüñ aña mey-i gül-gûnuñ -276- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Giceler kâküli sevdâsı ile dildâruñ Haddi pâyânı mı var dûr u dırâz efkâruñ 2 ‘ Âşıkuñ âh u enîn olsa ‘ aceb mi kârı Nâle vü zâr olur eglenceleri bîmâruñ 3 Nev-bahâr oldı yine geldi cünûn eyyâmı Takdı zencîrlerin bâd-ı bahâr enhâruñ 4 Gülşene nergis ü gül hayli letâfet virdi Şimdi açıldı dahı yüzi gözi gülzâruñ 5 Mâ’ il olmaz gül ü şimşâd u çemen seyrine dil Göreli gülşen-i hüsnüñde kad u ruhsâruñ 6 Jâleler tamlamag ister gül-i terden gûyâ Görinen dürr-i bünâgüşı degüldür yâruñ 7 Bâkıyâ söyle lebi yâdına rengîn gazeli Demidür nûş-ı meyüñ mevsimidür eş ’ âruñ -277- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Goncalar içre nihân eyleme gül-berg-i terüñ Ya’ nî seyr eyleyelüm sîneñi çöz dügmelerüñ 198 2 Revnâk-ı hüsne halel virmez o hatt-ı müşgîn Arturur belki şeb-i târ şu’ â ’ ın kamerüñ 3 Kandasın biz de gel ey âfet-i devrân görelüm Nice bir öpe kuca görişe tavk u kemerüñ 4 ‘ Âşıka kühl-i cilâ yâruñ ayagı tozıdur Hâsılı bendesiyüz ‘ ârif-i sâhib-nazaruñ 5 Zâhidâ rind-i harâbâta ineñ ta’ n itme Var ise zerre kadar sırr-ı kazâdan haberüñ 6 Cümle tedbîr pes-i perdeden üstâduñdur İhtiyarî mi sanursın harekâtın suverüñ 7 Şi ’ r-i Bâkîye kulak tutmasa zâhid ne ‘ aceb Söz güherdür ne bilür kadrini nâ-dân güherüñ -278- Mef’ ûlü mefâ’ îlü mefâ’ îlü fa’ ûlün 1 Görmez işigi Ka’ besin ol kıble-i cânuñ Çöp düşdi meger kim gözine kıble-nümânuñ 2 Dil-dâdelerüñ hakkına söz geçmedi hergiz İnsâf ‘ aceb teng imiş ey gonca dehânûñ 3 Rez duhterini virmediler kimseye kaldı Agırlıgını almadılar rıtl-ı girânuñ 4 Şol jâle düşen sûsen-i âzâdeveş ey dil Dür dişlerinüñ vasfı gerek vird-i zebânuñ 5 Hançer-sıfat izhâr-ı safâ eyledi dilden Nâzüklik ile göñlümüz almaga miyânun 6 Bâkî çemen-i cânda meger perveriş itdüñ Bir âlemi var rûh ile ol serv-i revânuñ -279- Mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün mefâ’ îlün 1 Reh-i mey-hâneyi kat’ itdi tîg-i kahrı sultânuñ . Şu gibi arasın kesdi Sıtanbûl u Kalâtânuñ 2 Miyân-ı âb u âteş oldı cây-ı keştî-i sahbâ Baturdı rüzgâr âyîn-i ‘ ayşın bezm-i rindânuñ 199 3 Yakan âb üzre âteş sanmañuz keştî-i sahbâyı Şu’ â ’ -i tîg-i kahrından tutışdı Şeh Süleymânuñ 4 Hilâlâsâ fürûzân oldı bahr-i nîl-gûn üzre Şafakdan dem urur âb-ı şarâb-âlûdı deryânun 5 Semâ’ -ı çeng ü nây u devr-i sâgar devleti döndi Safâsın süre gör ey sûfî-i sâlûs devrânuñ 6 Şarâb-ı nâbdan humlar tehî hum-hâneler tenhâ ‘ Aceb hâlîligin buldı riyâ ehli bu meydânuñ 7 Şu meclis içre kim dâ’ im tokuz peymâne devr eyler Ne deñlü ola ey Bâkî zamân-ı ‘ ayşı insânuñ -280- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 İhsân u cûd u ma’ delet oldıysa ‘âdetüñ Hûrşîd ü mâha fer vire necm-i sa’ âdetüñ 2 Sît u sadâ-yı ‘ aşkuñ ile toldı kâ’ inât Âfâkı tutdı velvele-i kûs-ı şöhretüñ 3 Zinhâr uzatma destüñi dînâr u dirheme Sal mihr ü mâh tûpına çevgân-ı himmetüñ 4 Bir dilde meyl ü mihr ü mahabbet vatan tuta Kalmaz karârı sabr u sükûn u selâmetüñ 5 Dilden giderdi hattı gamın ‘ aşk-ı hüsn-i yâr Def itdi nâr u nûr hicâbını zulmetüñ 6 Geh şîve eyle bendeñe geh nâz u geh ‘ itâb İrdi zamânı lutf u kerem kıl ‘ inâyetüñ 7 Ezmânı tâ muhît ola eltâf-ı Zi’1-celâl Bâkî hemîşe ‘ izzet ü ikbâl ü devletüñ -281- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Ey reh-revân-ı ‘ aşk reh-i râstân tutuñ Mürşîd gerekse dâmen-i pîr-i mugân tutuñ 2 Ey sâkinân-ı meykede tutmañ göñülde gam Bezm-i safâda câm-ı mey-i ergavân tutuñ 3 Bâlâ-yı serde âteş-i âhum duhânını Şâh-ı mahabbet üstine bir sâyebân tutuñ 200 4 Ey ‘âşıkân-ı gam-zede ‘ ayş u safâyı koñ Kûy-ı belâda her biriñüz bir mekân tutuñ 5 Dünyâ evinde olmayıcak bir huzûr-ı kalb Fânî cihânı n’eyleyelüm câvidân tutuñ 6 Bâkî şarâb-ı ‘ aşk ile rüsvây olup gezer Anı gerekse yahşı gerekse yaman tutuñ -282- Fe’ ilâtün mefâ’ ilün fe’ ilün 1 Hûbda çihre ile sîne gerek Baña mahbûb böylesine gerek 2 Geçmege bahr-i gamdan ey sâkî Zevrak-ı mey gibi sefîne gerek 3 Bûseyi eksük eylemez cânân Bundan artuk baña dahı ne gerek 4 Mısr-ı hüsn içre ey şeh-i hûbân Almaga vaslunı hazîne gerek 5 Künc-i gamda ko aglasun Bâkî Yâr sevmek anuñ nesine gerek -283- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Kim çeker yasını ey dil o kemân-ebrûnuñ Kim görür ya tozını ol hat-ı ‘ anber-bûnuñ 2 Gözümüñ kañlu yaşı devlet-i ‘ aşkuñda şehâ ‘ Aynına almaz olupdur akışın Ceyhûnuñ 3 Ehl-i diller geçinür hâk-i mezelletde zelîl Gün gibi evc-i felekde yiri her bir dûnuñ 4 Başdan mürg-i ‘ akıl uçmaz idi başından Tıfllar üstine taş atmasalar Mecnûnuñ 5 Döne döne anı zâr itmez idi âhum eger Bâkî çarhına tokunmasa idi gerdûnuñ 201 LÂM -284- Mef’ ûlü mefâ’ îlü mefâ’ îlü fa’ ûlün 1 ‘ Aşkuñla kılup kâmetini dâl karanfül Arz itdi saña mûy-ı sefîd âl karanfül 2 Farkında kılup yâsemeni dâgına penbe ‘ Aşkuñda geçer baş açuk abdâl karanfül 3 Kad serv-i çemen yâre dehen gonca-i gülzâr Hat müşg-i Huten çihre semen hâl karanfül 4 Maksûdı bu kim lâle-sıfat göstere pervâz Ruhsârı hevâsında açar bâl karanfül 5 Geh şîşe gehî kühne-sifâl ile kılur ‘ ayş Bâkîveş olup işrete meyyâl karanfül -285- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Zülfüñi görsem ‘ izâruñ üzre ey hûr-i cemîl Sanuram zencîr şeklin baglamışdur Selsebîl 2 Secde-i hâk-i ser-i kûyunla mâh-ı çâr-deh Çihre-i zerdin gubâr-âlûde kılmış bir zelîl 3 Câmi’ -i ‘ aşkında yâruñ çarh bir kandîldür Âfitâb-ı ‘âlem-efrûz aña bir rûşen fetîl 4 Yollar itdi çihre-i zerdümde seyl-i eşk ile Çeşm-i giryân beñzer ol sakkâya kim eyler sebîl 6 Muntazır olsa n’ola nergis gubâr-ı kûyına Tûtiyâya Bâkıyâ muhtâc olur çeşm-i ‘ alîl -286- Fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilâtün fâ’ ilün 1 Yaluñuz bülbül degül mest-i şarâb-ı câm-ı gül Başumuzda hâlet-i câm-ı sürûr-encâm-ı gül 2 Sâkıyâ sür câm-ı gül-rengi degül vakt-i direng Gâyet-i evvel-bahâr u âhir-ı eyyâm-ı gül 202 3 Buldı zînet lü’ lu-yı şehvâr-ı şeb-nemden yine Tâc-ı la’ l-i gonca vü taht-ı zümürrüd-fâm-ı gül 4 Savt-ı mürg u na’ re-i mestâne tutdı ‘ âlemi Hâsılı hengâmeden hâlî degül hengâm-ı gül 5 Zikr-i hüsn ü vasf-ı ruhsâruñla herkes âşinâ Yâda gelmez ruhlaruñ devrinde ammâ nâm-ı gül 6 Bezme gelse bir dem eglenmez gider ol gonca-leb Az olur gülşende gâyet müddet-i ârâm-ı gül 7 Sâgar-ı gül-gûn-ı ‘işret vâye-i Kâvûs-ı hâr Hançer-i hâr-ı melâmet behre-i Behrâm-ı gül 8 Bâkıyâ devrân sitemger çarh bî-rahm olmasa Pister-i hâr üzre n’ eyler nâzenîn endâm-ı gül -287- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Devr-i gül irdi gonca-’ sıfat olma teng-dil ‘ Azm eyle tarf-ı gülşene gül gibi gül açıl 2 İtdi nisâr ‘âleme kef-i nesîm sîm Gülşende şâh-ı gül gibi sen de dökil saçıl 3 Deryâ-yı ahdar oldı çemen mevc urup yatur Rûy-ı zemîni fasl-ı bahâr itdi yem yeşil 4 Bahs eyleme ‘ izâr-ı ‘ arak-rîz-i yâr ile Yüzüñ suyıyla ey gül-i ter yüri var açıl 5 Sahn-ı çemende nefha-i bâd-ı bahâr ile Bâkî gül-âb u gâliye misk oldı âb u gil -288- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Kaddüñ nihâli hem-ser-i serv-i sehî degül Tûbâyı alma sâyeñe ol kûtehi degül 2 Kevn ü mekânı şevk-i ruhuñ şöyle tutdı kim Hûrşîdi kimse zerreye saymaz mehi degül 3 Sultân-ı çâr-bâliş-i iklîm-i dehre dil Kemter gedânı beñzedemez sen şehi degül 203 4 Meclisde bûseñe tolaşur şöyle añların Câmun efendi bir garazı var tehî degül 5 Bâkî peleng-i kulle-i kühsâr-ı ‘ aşkdur Sâlûs u zerk bîşesinüñ rübehi degül -289- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Gülzâra gel nesîm-i sabâ gibi hoş-dem ol Açıl derûn-ı gonca gibi şâd u hurrem ol 2 Sahn-ı harîm-i vaslına düşmek murâd ise Evvel safâ-yı tab’ ile mânend-i şeb-nem ol 3 Kesb-i letâfet eyle nesîm-i seher gibi Andan derûn-ı perde-i esrâra mahrem ol 4 Akar su gibi irmege bir bahr-i kâmile Seyr it basît-i hâkde seyyâh-ı ‘âlem ol 5 Başuñ gerekse göklere irsün güneş gibi Dervişlik dilerseñ eger zerreden kem ol 6 Hâk-i harîm-i hürmet-i kûyın makam idin Erkân-ı Ka’ be gibi mu’ azzez mükerrem ol 7 Bâkî hısâl-i merdüm-i nâkıs-vücûdı ko İnsân-ı kâmil olmaga sa’ y eyle âdem ol -290- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Cânlar fidâ mahabbet-i cânâne ser degül Erbâb-ı ‘ aşka terk-i ser itmek hüner degül 2 Bâg-ı ümîd içinde dilâ mîve-i visâl Bir mîve-i garîbdür olur biter degül 3 Pervânedür ki yakdı perin şem’ -i âhuma Fark-ı felekde münhasif olmış kamer degül 4 Şemşîr-i hecr yaralarıdur elem viren Zahm-ı hadeng-i kavs-ı kazâ ol kadar degül 5 İki cihâna virmedi bir yâr-i sâdeyi Bâkî esîr-i kayd-ı nukûş u suver degül 204 -291- Mef’ ûlü fâ’ ilâtü mefâ’ îlü fâ’ ilün 1 Sahrâlara düşerse n’ola nâfe-i gazâl Sevdâlara salupdur anı dil-berâ o hâl 2 Na’ l-i süm-i semendüñe beñzetdiler diyü Sakf-ı sipihre degdi küleh-gûşe-i hilâl 3 Şekl-i ‘ izâr-ı yâr gibi nakş-ı dil-firîb Levh-i zamîre yazmadı sûretger-i hayâl 4 Yazıldı haddüñ üzre hatuñ zâhir olmadın Dirsem ‘ aceb mi zülfüñe tugrâ-yı bî-misâl 5 Sâhib-cemâlüñ ehl-i kemâlüñ muhibbiyüz Bâkî kul eyledi bizi ol hüsn-i ber-kemâl -2 9 2- Fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilâtün fe’ ilün 1 Gitdi hecr irdi dem-i vasl u telâkî berü gel Olalum bezm-i mahabbetde mülâkî berü gel 2 Sâkıyâ sâgarı sun hecr humârın yazalum Nâmeden hakk idelüm nâm-ı firâkı berü gel 3 Zevk u şevkuñ yiridür raks uralum dest-efşân Virelüm zelzeleye tâk u revâkı berü gel 4 Sunma la’ 1-i şeker-efşânuñı bî-zevklere Eyle şîrîn dehen-i ehl-i mezâkı berü gel 5 Hıtta-i Rûmdadur ‘ ırk-ı nihâl-i ikbâl Özleme hâk-i Horâsân u ‘ Irâkı berü gel 6 Çok tehî devr ide bu sâgar-ı mînâ bizden Var iken şîşede bâkî hele sâkî berü gel 7 Umaruz himmet-i merdân-ı tarîkat yitişe Nâ-gehân bir gün efendüm diye Bâkî berü gel